Gazi Üniversitesi'nden Teknoloji Atağı

Gazi Üniversitesi'nin teknoloji atağı ve teknoloji ile ilgili konularda hangi çalışmaların yapıldığıyla ilgili olarak üniversitemiz TTO yöneticisi ve Rektör Danışmanı Prof. Dr. H. Mehmet Şahin ile görüştük.

TTO nedir? Bir TTO'nun görevi nedir?

TTO, üniversite-sanayi işbirliği gelişmesine katkı sağlayan, teknolojinin ticarileşmesi sürecini destekleyen ve akademik araştırmalara lojistik destek veren bir ara yüzdür. TTO ile üniversitelerdeki bilgi ve teknolojinin uygulamaya dönüştürülerek ticarileştirilmesi, üniversite ve özel sektör kurumları arasında işbirliğinin sağlanması hedeflenmektedir. Felsefesi ise fen, mühendislik ve sosyal bilimler alanında, üniversitedeki bilginin topluma fayda sağlaması amacıyla katalizör görevi yapmaktır.

Türkiye'de kaç tane TTO var? Gazi Üniversitesi TTO'nun diğerlerine göre ne gibi ayrıcalıkları var?

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİTAK 2 yıldır "Girişimci ve Yenilikçi Üniversite" endeksi sıralaması yapmaktadır. Burada 5 temel boyut ve 23 gösterge ile üniversiteler sıralanmaktadırlar. Buna paralel olarak sıralamada ilk 50'ye giren üniversiteler için TÜBİTAK ilk kez 1513 destek programı çağrısı yaptı. Gazi Üniversitesi TÜBİTAK'a proje sunan 39 üniversiteden desteklenmeye değer bulunan 10 üniversite arasına girmeyi başardı. TÜBİTAK'ın desteklediği diğer üniversiteler şunlardır: "Boğaziçi, Ege, Hacettepe, Koç, ODTÜ, Özyeğin, Sabancı, Selçuk ve Yıldız Teknik Üniversitesi."

Gazi Üniversitesi 80 bin öğrencisi 4 bine yakın öğretim elemanları ile bu üniversitelerin içinde en büyük üniversite olma özelliğinin yanında kurumsallaşmış yapıları ile öne çıkmaktadır. Gazi Üniversitesi TTO, patent birimi, KOSGEB-TEKMER, Proje Ofisi ve Teknoparkı olan köklü bir üniversitedir. Ayrıca üniversitemiz toplam akademik yayın sıralamasında Türkiye'de daima ilk 5'te ve dünya sıralamasında ilk 500'de yer almaktadır.

TTO'lara neden ihtiyaç duyulur? TTO'ların Türkiye açısından önemini anlatır mısınız?

Dünya Ekonomik Forumu'nun küresel rekabet endeksi sıralamasına göre zenginlik liginde Brezilya, Meksika, Güney Afrika, Romanya gibi ülkelerle birlikte Türkiye ikinci ligdedir. Birinci ligde ise kıta Avrupası ülkeleri, ABD, Kanada, Avusturalya, Yeni Zelanda, Japonya ve birkaç petrol-doğalgaz zengini ülke var. Güney Kore ve Singapur gibi ülkeler ise yarışa geç başladıkları halde zenginleşerek birinci lige giren ülkeler arasındadırlar. Bu arada ülkemiz gelişen, sanayileşen, milli geliri, ihracatı ve dünyadaki konumu hızla artan bir ülkedir.

Ülkemiz gelişirken dikkat etmemiz gereken önemli bir kavramı anlatmak istiyorum. Bu kavram "Orta Gelir Tuzağı"dır. Sermaye istikrarlı yönetim sergileyen gelişmekte olan ülkeye girerken ileri teknoloji ile ucuz iş gücünü buluşturuyor. İhracat patlıyor, milli gelir 5-6 yılda 2-3 katı oluyor. Eğer ülke kendi teknolojisini geliştirmez ise dışarıdan giren yeni teknoloji 15-20 yılda eskiyor, ucuz işçilik artıyor ve ülke orta gelir tuzağına düşüyor. Yani kişi başına milli gelir duraklıyor ve önlem alınmasa geri gidebiliyor. Orta gelir ABD'de kişi başına milli gelirinin yüzde 20'nin altı olarak tarif ediliyor. Orta gelir tuzağından kurtulmanın yolu ise üretimi çeşitlendirmek, kaliteli eğitim ve inovasyon yani yenilikçi girişimci fikirlerdir.İnovasyon ile zenginliğin doğrudan bağlantılı olduğunu da söyleyebiliriz. İnovasyon bir ekosistem işidir.Bu ekosistemiüniversitemizde oluşturmaya başladık. İlk defa gerçekleşen iş fikri yarışması, en iyi sanayi ve teknoloji tezleri yarışması ve bilim şenliği gibi etkinliklerin sayılarını artırmak ana hedeflerimiz arasındadır. Ayrıca KOSGEB modülüne uygun Girişimcilik dersi üniversitemiz senatosundan geçerek birçok fakültemizde resmen başlamıştır.

Bilindiği gibi, üniversiteler akademik çalışmalarla bilginin üretildiği ve bilginin akademik yayınlara dönüştürüldüğü ortamlardır. Üniversiteler sanayileşmenin başrol oyuncularıdır. Ülkelerin kalkınmasında başrol oynayan sanayinin ihtiyacı olan bilginin üretildiği yerler üniversitelerdir. İşte burada TTO'lara ihtiyaç duyulmaktadır. Sözlerimin başında da söylediğim gibi üniversitedeki bilginin sanayiye transferinde TTO'lar görev almaktadırlar.

Gazi Üniversitesi TTO hangi konularda hizmet vermektedir?

5 temel modül ile hizmet vermekteyiz:

Farkındalık, tanıtım, bilgilendirme, eğitim ve destek programlarından yararlanmaya yönelik hizmetleri şöyle sıralayabiliriz:

Üniversitemiz ile iş dünyası arasında AR-GE, teknoloji ve üniversite-sanayi işbirliği gibi konularda bilgilendirme toplantıları yapmak,

Ulusal ve uluslararası proje çağrılarının üniversite ve iş dünyasında duyurulmasını sağlamak ve tanıtımını yapmak,

Üniversitenin iş dünyasının çeşitli hibe destek programlarından yararlanılabilmesi için bilgilendirme, projelendirme ve idari destek hizmetleri sunulmasıdır.

Proje geliştirme, destekleme ve yönetim hizmetleri ise:

Proje yazma desteği: İyi proje örnekleri ile akademisyenlerin proje başvurularındaki artışı sağlamak ( Avrupa Birliği, TÜBİTAK, Kalkınma Ajansı, Sanayi Bakanlığı vb.),

Ortak projeler-bölümler arası-üniversiteler arası- büyük projeler üretmek,

Proje ekipleri ile hocaların üzerindeki yükü almak ve hafifletmek,

Bürokratik işlemleri yürütmek (hukiki, mali destekler),

Sanayi ile ortak projeler yürütmek: Organize sanayi bölgeleri-büyük firmalar-savunma sanayi gibi,

Üniversitede ve sanayide envanter çıkarmak,

TÜBİTAK başkanımızın da dediği gibi çöpçatanlık yaparak-bir araya getirmek ve sözleşmeler yapmaktır.

Fikri sınai mülkiyet hakları yönetimi ve lisanslama hizmetleri:

Üniversitelerde yeterli makale var, buna karşın patent üretilmiyor. Öğretim üyelerine patent yazdırmak, patent başvurularını artırmak, patent lisanslamak ve patentleri ticarileştirmektir.

Bakanlar Kurulu'nda bekleyen yeni patent kanunu ile esas sahip üniversite olacak ve elde edilecek gelirin en az üçte biri hocanın olacak. Ayrıca üniversitenin sorumlulukları olacak.

Öğretim elemanı ve öğrenci odaklı şirketleştirme ve girişimciliği desteklemek:

4691 sayılı teknopark kanunu oldukça cömert destekler vermektedir. Ürün çıkarmanın yolu ticarileşmedir. Bu nedenle öğretim üyesi şirket sayılarını artırmak, bunun yanında üniversitemizde öğrenci odaklı girişimcilik ve sermaye desteklerinden yararlanmak çok önemlidir.

Bugüne kadar neler yaptınız? Bundan sonra neler yapmayı planlıyorsunuz?

TÜBİTAK'tan desteği resmen aldığımız 12 Nisan 2013 tarihinden itibaren 14 kişilik ekibimizle bölümler bazında olmak üzere Mühendislik Fakültesi'nde 6 bölümde, Teknoloji Fakültesi'nde 8 bölümde, Mimarlık Fakültesi'nde 3 bölümde, Fen Fakültesi'nde 1 bölümde olmak üzere toplam 18 bölümde tanıtım toplantıları düzenledik. Ayrıca Tıp, Eczacılık ve Diş Hekimliği Fakültelerinde de fakülte genelinde tanıtım toplantıları yaptık. Bu toplantılarda yaklaşık 500 öğretim üyesi ile bire bir temaslarda bulunduk. Ayrıca hem sağlık hem de mühendislik alanlarında "Mevcut Durum Analizi ve Teknoloji Transfer Stratejisi" konusunda hocalarla anket ve randevu sistemi ile görüşülerek analizler yapıldı ve bu rapor tüm üniversite ile paylaşılacaktır.

Üniversite içinde yapılan faaliyetlere paralel olarak sanayi ile de temaslarımız sürmektedir. Ofis çalışanlarımız her gün birkaç sanayi kuruluşu ile görüşmeler yapmaktadırlar. Sanayicinin ayağına gitmek ve hocalarımızın bilgilerini paylaşmak, yeni projeler üretmek, danışmanlık vermek, işbirliklerini geliştirmek amacıyla hem Başkent OSB hem de OSTİM idaresinde birer Gazi TTO açılmıştır. Aynı şekilde Enerji Bakanlığı ile yakın işbirliği kurularak Türkiye'nin en stratejik ve ileri teknolojileri alanlarında faaliyet gösteren 320 firma ile çalışmalarımız sürmektedir. İnşallah yakın gelecekte Gazi Üniversitesi hocalarını bu firmalarla eşleştireceğiz ve kaliteli projeler bekliyoruz.

TÜBİTAK 1512 girişimcilik aşamalı destek programı ve Sanayi Bakanlığı teknogirişim programlarına başvuru sayılarını artırmak amacıyla üniversitemizde ilk defa gerçekleşen iş fikri yarışması, en iyi sanayi ve teknoloji tezleri yarışması ve bilim şenliği gibi etkinliklerin sayılarını artırarak devam etmek hedeflerimiz arasındadır.

Ayrıca Gazi Üniversitesi-KOSGEB TEKMER ile yakında hocalarımız ve öğrencilerimize yönelik yeni projeler gerçekleştireceğiz.

Eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Ofisimize her türlü desteği veren başta Rektörümüz Prof. Dr. Süleyman Büyükberber ile birlikte üniversitemiz yöneticilerine ayrıca gerçekleştirdiğimiz yarışmalara katkılarından dolayı ana sponsorumuz Halk Bankası'na ve diğer özel şirket ve kurumlara teşekkür ederim.