Güneydoğu Avrupa Güvenliğinin Nabzı İzmir'de Atacak

ŞERİFE ÇETİN - Balkanlar, Doğu Avrupa ve Güney Kafkasya hattında ordular arasındaki iletişim kanallarını canlı tutup güçlendiren Güneydoğu Avrupa Savunma Bakanları Süreci'nin (SEDM) toplantısı 27 Mart'ta İzmir'de başlayacak. Örgütün sekreterya başkanlığı ve tugay komutanlığını Türkiye yürütüyor.

Soğuk Savaş'ın bitmesinin ardından Balkanlarda ortaya çıkan güvenlik boşluğu, çatışma süreçleri ve benzer krizler, bölgelerin silahlı kuvvetleri arasındaki diyalog, iletişim ve işbirliği kanallarının açık ve canlı tutulmasını gerektirdi.

Türkiye ve ABD bu ihtiyaçtan hareketle, 1996'da SEDM Süreci'nin başlatılması için yoğun bir faaliyet yürüttü. 2000 yılında örgütün kuruluş anlaşması imzalandı.

SEDM'in üye ülkeleri, Türkiye, ABD, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Gürcistan, Hırvatistan, İtalya, Karadağ, Makedonya, Romanya, Sırbistan, Slovenya, Ukrayna ve Yunanistan'dan oluşuyor. Moldova da süreçte gözlemci statüsüne sahip.

Geçen yıl sürecin 20. yılını Türkiye'nin dönem başkanlığında kutlayan örgüte üye ülkelerin savunma bakanları her yıl bir kez kendi aralarında toplanıyor. SEDM üyelerinin genelkurmay başkan yardımcıları da askeri-teknik işleri görüşmek üzere her yıl aynı masanın etrafında buluşuyor.

Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, Roma'da 18 Ekim 2016'da düzenlenen savunma bakanları toplantısında yaptığı konuşmada, geçen yıl 20. kuruluş yıldönümünü kutlayan SEDM'nin, kurulduğu günden bu zamana büyük ilerleme kaydederek, bölgesel işbirliğinde başarılı model olmayı gösterdiğini belirtmişti. Bakan Işık, SEDM'nin Güneydoğu Avrupa'da işbirliği, istikrar ve iyi komşuluğu geliştirmek için önemli bir araç olduğunu kaydetmişti. Işık, 20. yıldönümü anısına Türkiye'de bastırılan hatıra pulunu da mevkidaşlarına hediye etmişti.

Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde oluşturulan SEDM Sekreterya Başkanlığı, 1 Temmuz 2015'ten bu yana Türkiye tarafından yürütülüyor. Sekreteryanın başında, SEDM Direktörü Büyükelçi Levent Bilgen bulunuyor.

Halen Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ve Enformasyon Genel Müdürü olan Büyükelçi Hüseyin Müftüoğlu da Bilgen'in selefi olarak 2015-2016 yılları arasında 14 ay süreyle bu görevi yürütmüştü.

Tugay komutanlığı Türkiye'de

SEDM'i diğer uluslararası örgütlerden ayıran bir yönü de askeri bir güce sahip olması. 1998'de kurulan Güneydoğu Avrupa Tugayı (SEEBRIG), Türkiye, Arnavutluk, Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya ve Romanya tarafından destekleniyor.

Esnek bir yapıya sahip olan tugay, Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) himayesinde NATO ve Avrupa Birliği liderliğindeki barışı destekleme harekatlarında kullanabiliyor.

Bu amaçla, Güneydoğu Avrupa Tugayı, 2006'da Afganistan'da Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF) bünyesindeki Kabil Çok Uluslu Tugay Karargahının sorumluluğunu devraldı.

Tugayın üyeleri oy birliğiyle karar alıyor ve uluslararası girişimlere katılma konusu isteğe göre düzenleniyor. Asker taahhüdünde bulunan üye ülkeler tahsisli birliklerini hazırda bekletmekle yükümlü.

Yunanistan'ın Larissa kentindeki tugay karargahı, 4-6 yılda bir değişiyor.

2007-2011 yılları arasında İstanbul'da konuşlanan tugayın komutanlığını halihazırda Türkiye yürütüyor. Karargahın komutası Tuğgeneral Faruk Metin'de.

İzmir toplantısı

Türkiye tarafından üstlenilen 2015-2017 sekreterya başkanlığı döneminin son toplantısı 27-30 Mart tarihleri arasında İzmir'de gerçekleşecek.

Türkiye 2015'te Romanya'dan devraldığı sekreterya başkanlığını temmuz ayında Yunanistan'a devredecek.

Toplantıda, İtalya'dan Gürcistan'a uzanan coğrafyada uluslararası güvenlik ortamına etki eden gelişmeler en yetkili ağızlardan değerlendirilecek.

Türkiye kendi dönem başkanlığında, üye ülkeler arasında işbirliğini geliştirmek amacıyla Savunma Kurumlarında Dürüstlüğün Sağlanması Girişimi, Savunma Alanında Kadınların Liderliği ve Askeri Maksatla Hizmet Veren Sivil/Askeri Hastanelerin İrtibatlandırılması Projelerinin etkinliklerinin artırılmasına aktif destek verip ivme kazandırdı. SEDM Sürecinin görünürlüğünü pekiştiren ve sürecin kurumsal hafızasını oluşturan SEDM daimi web sayfası da (www.sedmprocess.org) ilk kez Türkiye'nin dönem başkanlığında faaliyete geçirildi.

"SEDM önemini koruyacak"

SEDM Direktörü Büyükelçi Bilgen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, SEDM coğrafyasında 1990'lardan bu yana Avrupa Birliği ve NATO'nun genişleme kaydetmesine karşın, bölgesel güvenlik ihtiyaçlarının sürdüğüne işaret etti.

Balkanlar'dan Kafkasya'ya uzanan bölgede, uluslararası terörizmden insan kaçakçılığına kadar bölge ülkelerinin birtakım güvenlik sorunlarıyla mücadele ettiklerini dile getiren Bilgen, şöyle konuştu:

"Bölgedeki ulusal orduların aralarındaki iletişim kanallarını açık tutmaları, irtibatlarını güçlendirerek pekiştirmeleri, olası güvenlik sorunlarının yönetilmesinde etkin işbirliğini sağlıyor. Ayrıca savunma alanındaki diğer konularda da işbirliğini geliştirmek için, ülkemizin dönem başkanlığı süresince SEDM kapsamında yürütülen projelerle sinerji yaratmaya çalıştık. Üye ülkeler arasında iletişimi güçlendirecek fikirler üretmeye gayret ettik. SEDM web sayfasının bizim başkanlığımız döneminde aktif hale getirilmesini bu çabalarımızın bir örneği olarak paylaşabilirim."

Bilgen, tüm üye ülkelerin karşılıklı diyalog ve anlayışı artırma arzusu içerisinde olduğunu kaydederek, "SEDM, başka kuruluşlara alternatif oluşturmamaktadır. Ancak, tüm SEDM üyeleri birer NATO ya da AB üyesi olmadıkları cihetle, bu ülkeleri bir araya toplayan SEDM platformu, ilgi duyulan bir iş birliği mekanizması olarak önemini korumaktadır."