Hayvanların korunmasına ilişkin teklif TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda kabul edildi (3)

Bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişi, 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.

TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda kabul edilen Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile yeni suç ve cezalar belirleniyor.

Buna göre, nesli yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldüren kişi 1 yıldan 5 yıla kadar hapis, bir hayvan neslini yok eden kişi ise 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

Bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişi, 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezası alacak.

Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunan kişiye, 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 100 günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanacak.

Bir ev hayvanına veya evcil hayvana işkence eden veya acımasız ve zalimce muamelede bulunan kişi, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası alacak.

Hayvanları dövüştürene 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası

Hayvanları dövüştüren kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası alacak; bu suç birden fazla hayvana karşı aynı anda işlenirse verilecek ceza yarı oranında artırılacak. Bu suç veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği üyeleri, hayvan koruma vakfı üyeleri veya hayvanlara bakmak yahut onları korumakla görevlendirilen kişilerce işlenirse ceza yarı oranında artırılacak.

Sahibi tarafından işlenen suçlar da dahil olmak üzere, bu suçların işlenmesi halinde soruşturma yapılması Tarım ve Orman Bakanlığının il veya ilçe müdürlükleri tarafından cumhuriyet başsavcılığına yazılı başvuruda bulunulmasına bağlanacak. Bu başvuru muhakeme şartı niteliğinde olacak. Suçüstü halinde ise soruşturma genel hükümlere göre yapılacak.

Belirtilen suçların başka bir kişi tarafından sahipli hayvana karşı işlenmesi halinde hayvan sahibinin şikayeti üzerine de soruşturma yapılacak.

El konulan kedi ve köpekler ile Bakanlıkça uygun görülen diğer hayvanlar koruma altına alınarak bakımevi bulunan en yakın belediye tarafından hayvan bakımevine götürülecek.

Rehabilite edilen hayvanlar, veri tabanına kaydedilecek

Teklifle, belediyelere hayvanların korunması ve bakımında yeni sorumluluklar veriliyor.

Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan büyükşehir ilçe belediyeleri ile diğer belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak.

Bu hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ise sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.

Rehabilite edilen hayvanlar, Bakanlıkça oluşturulan veri tabanına kaydedilecek.

Rehabilitasyon süreci tamamlanan hayvanların, bakımevine getiren belediye tarafından öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esas olacak.

Rehabilite edilmemiş sahipsiz köpekler, belediyelerce hayvan bakımevlerinde veya geçici ünitelerde kısırlaştırılarak veri tabanına kaydedilecek. Geçici ünitelerde yapılan kısırlaştırmalar sonrasında, köpekler alındıkları ortama bırakılmadan önce sağlıklarına kavuşmaları için gerekli tedbirler alınacak. Bakanlık da bu kapsamdaki köpeklerin kısırlaştırılmasına her türlü yardımda bulunacak.

Kara ve su sirkleri ile yunus parklarının kurulması yasaklanıyor

Teklifle, hayvanların kullanıldığı kara ve su sirkleri ile yunus parklarının kurulması yasaklanıyor.

Mevcut işletmeler ise herhangi bir nedenle eksilen hayvan sayısını tamamlama ya da artırma, yeni şube açma gibi yollarla kapasite artırımına gidemeyecek, üretim yapamayacak, Bakanlığın izni olmadan işletme hakkını devredemeyecek. Bu işletmelerin hayvanların etolojisine uygun olarak faaliyet göstermesini sağlayacak kriterler, teklif yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Burada belirtilen yasaklara aykırı davrananlara hayvan başına 25 bin lira idari para cezası verilecek.

Pitbull Terrier, Japanese Tosa türlerinin satışını yapanlara 11 bin lira ceza

Tehlike arz eden hayvanların belirlenmesine ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılacak düzenleme yürürlüğe konuluncaya kadar; Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio türlerini veya bunların melezlerini üreten, sahiplenen, sahiplendiren, barındıran, besleyen, takas eden, sergileyen, hediye eden ve bunların Türkiye'ye girişini, satışını ve reklamını yapana hayvan başına 11 bin lira idari para cezası verilecek. Ayrıca bu hayvanlara el konulacak ve bu hayvanlar belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek.

Belirtilen hayvanları sahiplenmiş olanlardan, bu madde hükmü yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 aylık süre içinde hayvanlarını kısırlaştıran ve buna dair belgeyle birlikte Tarım ve Orman Bakanlığına başvurarak veri tabanına kayıt ettirenler hakkında idari yaptırım uygulanmayacak.

Kısırlaştırma işlemi için; daha önce gebe kalmış hayvanların doğum yapması, yavruların dört aylık olması beklenecek. Bu hayvanların ölümü halinde Bakanlığa bilgi verilecek ve kayıttan düşürülecek.

Kısırlaştırılan ve kayıt altına alınan bu hayvanlar kayıt belgesiz, ağızlıksız ve tasmasız olarak dolaştırılamayacak, halkın yoğun olarak bulunduğu yerler ile çocuk oyun alanları ve parklarına sokulamayacak. Aykırı hareket edenlere, 11 bin lira idari para cezası verilecek. Yasaklara aykırılığın tekrarı halinde, idari para cezası ile birlikte hayvanlara el konulacak ve hayvan, konulabileceği bakımevi bulunan en yakın belediye tarafından hayvan bakımevine götürülecek.

Bu madde kapsamında hayvan sahibi olanlar, hayvanlarını en yakın bakımevine bırakabilecek. Bu hayvanların sokağa terki halinde 30 bin lira idari para cezası kesilecek.

Yerel yönetimler tarafından kurulan hayvan bakımevleri, teslim edilen bu hayvanları kabul etmek zorunda olacak.

Hayvan bakımevlerinin en geç kurulma tarihleri

Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 75 bini aşan belediyeler 31 Aralık 2023, diğer belediyeler ise 31 Aralık 2025 tarihine kadar hayvan bakımevlerini kuracak.

Belediyeler, üç yıl süreyle hayvan bakımevleri kurmak ve rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayıracak. Bu oran büyükşehir belediyelerinde binde üç olarak uygulanacak.

Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2022 tarihine kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.

Teklife yeni madde eklendi

Teklife ihdas edilen yeni maddeyle, hayvanların korunması ve refahı amacıyla yaygın ve örgün eğitime yönelik programların yapılması, radyo ve televizyon programlarında bu konuya yer verilmesi amaçlanıyor. Buna göre medya hizmet sağlayıcıları zorunlu yayınlarında bu konuya da yer verecek.

Ayrıca kabul edilen önergeyle, 25 binin üzerinde olan belediyelere hayvanların korunması ve bakımı noktasında yeni sorumluluklar getiren maddeye büyükşehir ilçe belediyeleri de eklendi.

Görüşmelerden

İYİ Parti Mersin Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı, teklifte yer alan "hayvanlarla cinsel ilişkide bulunma" teriminin doğru olmadığını, bu konuda ciddi bir tavır almak gerektiğini söyledi. Sıdalı, "cinsel ilişkide bulunma" yerine, "hayvanlara cinsel istismarda bulunmak" ifadesinin kullanımını önerdi.

Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel, en çok tartışılan maddelerden birisinin de bu olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:

"Niye cinsel ilişki denildi de tecavüz veya farklı bir şey denilmedi diye çok tartışıldı. 'İstismar' çok geniş bir kavram, kötüye de kullanılabilecek bir kavram. Bir köpeği seven bir insanı da şikayet edip, cinsel istismarda bulundu denilebilecek kadar ileriye gidebilir. Subjektif değer yargılarıyla değerlendirilebilecek bir kavram. Kanunun mevcut halinde de 'cinsel ilişki' kavramı geçtiği için biz bunu geniş yorumlayarak, tecavüzden de ileriye giderek bu şekle büründürdük."

Mustafa Yel, Adalet Bakanlığı yetkilileriyle bu konuda yaptıkları tartışmalar neticesinde bu tanımın daha uygun olduğu, hukuk mevzuatı açısından da "cinsel ilişki" kavramının kalması konusunda mutabık kaldıklarını anlattı.

Komisyon Başkanı Yunus Kılıç da söz konusu kavramın "tecavüz" ifadesiyle değiştirilmesinin nasıl olabileceğini sorması üzerine söz alan Adalet Bakanlığı Mevzuat Genel Müdür Yardımcısı Abuzer Yazıcıoğlu, Hayvanları Koruma Kanunu'nda yer alan "cinsel ilişkide bulunma"nın, teklifin yasalaşmasıyla artık suç alanına gireceğini anımsattı.

Türk Ceza Kanunu'ndaki suçta kanuni belirlilik ilkesi kapsamında terimlerin uyumlu olması hususunda hassasiyet gösterildiğini dile getiren Yazıcıoğlu, 2004'teki Türk Ceza Kanunu değişikliğinde "cinsel saldırı", "cinsel istismar", "cinsel ilişki" tabirlerinin tercih edildiğini belirterek, bu tanımların açıklamasını yaptı.

"Hayvanın cinsel istismarı" denildiğinde, bugüne kadar kanunda yer alan cinsel ilişki eyleminden çok daha geniş bir eylemi yaptırım altına alacağını savunan Yazıcıoğlu, şunları kaydetti:

"Kanunda da cinsel ilişki tabiri zaten bulunduğu için bugüne kadar yüklenen anlamı korumak daha sağlıklı olur diye düşünmüştük. Ceza hukukunda tecavüz aslında kullanılmıyor. Ceza hukukunda tecavüzün kullanıldığı tek yer TCK 154. Maddede hakkı olmayan yere tecavüz, yani meraya tecavüz suçlarında kullanılıyor. Tecavüzün kelime anlamı belki toplumda cinsel suçu çağrıştıracak bir mana yüklenmiş ama hukuki anlamda tecavüz, hududu aşmak olarak tanımlanıyor. İdari hukukunda yetki tecavüzü, Medeni Kanun'da unvan tecavüzü gibi tabirlerimiz var. Bu kelimelerle de karışacağı için ceza hukukuna has tabirlerin tercih edilmesi daha doğru olur kanaatindeyiz."

(Bitti)