Islah, Yetiştirme ve Pazarlama Amaçlı Kooperatif Nitelikli Birlikler Kurulabilecek

Islah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tabi kooperatif nitelikli birlikler kurulabilecek. Bir birliğin kurulabilmesi için aynı tür, ırk veya hattan hayvanlarla çalışan, kuruluş belgesinde belirlenen üyelik şartlarını haiz yedi yetiştiricinin bağlı bulundukları il müdürlüğüne yazılı olarak başvurmaları gerekecek.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Resmi Gazete'de Yayımlandı. Bugün itibarıyla yürürlüğe giren yönetmelik ile düzenlemenin kapsam ve amaçları arasına ıslah programlarının yapılması da eklendi. Buna göre yönetmelik hayvan yetiştiricilerinin üstün verimli hayvanlar yetiştirmek için kendi aralarında teşkilatlanarak, gerek yurt dışından ithal edilen, gerek yurt içinde yetiştirilen ve gerekse yerli ırk hayvanların genetik potansiyellerinin geliştirilmesi, verimlerinin artırılması, yerli ırk gen kaynaklarının korunması, bunların soykütüğü ve ön soykütüğü kayıtlarının tutulması, ıslah programlarının yapılması, belgelendirilmesi ve bu kayıtlara esas teşkil edecek verim kontrollerinin yapılması, sigorta işlemlerinin yapılması, üyelerin eğitimlerinin sağlanması, üyeler arasında yarışmalar düzenlenmesi, üye ihtiyaçlarının temin ve tedariki ile her türlü üretimin analiz ve kontrolünden sonra yurt içi ve yurt dışında pazarlanması, ürünlerin değerlendirilmesi için gerekli tesislerin kurulması, kiralanması ve işletilmesi gibi hususlar ile Bakanlıkça belirlenecek her türlü hayvan ıslahı çalışmalarının yapılması amacıyla kurulacak birliklerin kuruluş ve hizmetleri ile ilgili esas ve usulleri belirlemeyi amaçlıyor.

-BİRLİK, HAYVANLARIN BAKIM VE BESLENMESİ İLE İLGİLİ HER TÜRLÜ GİRDİ TEMİNİ YAPACAK-

Her türden havyan için ıslah esas olmak üzere, yetiştirme, üretim ve pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla gerçekleştirmek amacıyla faaliyet gösteren birlik yurt içinden veya gerekli hallerde yurt dışından sağlanan erkek ve dişi hayvan, sperma, yumurta, embriyo, larva, ana arı ya da diğer biyolojik materyali kullanarak ıslah programları ile bütünleşen her türlü faaliyet için gerekli kadro ve ekipleri oluşturacak, gerekli hallerde sperma, yumurta, embriyo, larva, ana arı ve benzeri ıslah materyallerini üretmek için Bakanlık izniyle ya da Bakanlıktan ruhsatlı üretim merkezleri ve laboratuarlar kurmak, bu konudaki bilgileri yetiştiricilere duyuracak, kullanımlarına imkân veren sistemler geliştirmek ve bu konuda kurslar düzenlemek, araştırma kurumlarıyla işbirliği yapacak. Hayvanların bakım ve beslenmesi ile ilgili her türlü girdi temini ile teknik ve idari tedbirleri alacak veya aldıracak.

-BİRLİK DAMIZLIK HAYVANLARIN SATIŞINI YAPACAK-

Birliğin görevleri arasında, üyelerce yetiştirilen damızlık hayvanların satışını yapmak, satışlarını organize etmek, bunun için müzayede düzenlemek, fuar, sergi ve panayırlar kurmak ve kurulanlara katılmak, yarışmalar tertiplemek, ödüller vermek, yetiştirilen ırkları tanıtmak yer alacak.

Bu arada, bugüne kadar birliğin görevleri arasında sayılan "Islah amaçlı olarak yapacağı genetik materyal temininde Merkez Birliğinin talimatlarına uymak ve Merkez Birliğine kuruluşundan itibaren en geç bir yıl içinde üye olmaya" ilişkin hükümler yürürlükten kaldırıldı.

-KOOPERATİF NİTELİKLİ BİRLİKLER KURULABİLECEK-

Islah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tabi kooperatif nitelikli birlikler kurulabilecek. Bir birliğin kurulabilmesi için aynı tür, ırk veya hattan hayvanlarla çalışan, kuruluş belgesinde belirlenen üyelik şartlarını haiz yedi yetiştiricinin bağlı bulundukları il müdürlüğüne yazılı olarak başvurmaları gerekecek. Kuruluş izni alan birlik kuruluş belgesi özetini Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlatacak ve kuruluş belgesinde belirlenen süre içerisinde ilk olağan genel kurul toplantısını yapacak. İlk olağan genel kurulunu yapan birlik belirlenen amaçlar doğrultusunda faaliyetlerine başlayacak. Birliğin çalışma adresi kuruluş belgesinde belirlenecek. Ancak potansiyeli olan ilçelerde şube açılabilecek. Bir ilde aynı tür, ırk veya hat için ıslah amacına yönelik yalnız bir birlik kurulabilecek. Üyelik şartları kuruluş belgesinde belirlenecek.

-KURULUŞ İZNİ VERME-

Hazırlanan kuruluş belgesi il müdürlüğüne verilecek. Müracaatın Kanuna ve bu Yönetmeliğe uygunluğu il müdürlüğünce onaylandıktan sonra birlik merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunacak.

-SERMAYE-

Birliğin sermayesi üyelerin birliğe girerken ödemiş oldukları giriş aidatlarından oluşacak. Giriş aidatı ve yıllık aidat artırımları genel kurul kararı ile tespit olunacak. Yapılacak artırımlara ilişkin düzenlemeler kuruluş belgesinde belirlenecek. Birlik amaçlarını gerçekleştirmek için şartları ve miktarı genel kurulca belirlenmek koşulu ile bankalardan, uygun bulacağı kişi ve kuruluşlardan ve üyelerinden borç para alabilecek. Gerçek ve tüzel kişilerden bağış ve yardım kabul edebilecek. Üyelerin sorumluluğu kuruluş belgesinde belirlenecek. Birlik, kuruluş belgesinde aksine hüküm yoksa borçlarından dolayı alacaklılara karşı mal varlığı ve tüm aktifleriyle sorumlu olacak.

Birlik genel kurulu, genel kurulun görevleri, yönetim kuruluyla ilgili maddelerde çeşitli değişiklikler getiren yönetmelik, üyelikten düşme, çıkma ve çıkarılma, üyelikten çıkmanın sınırlandırılmasına ilişkin maddede değişikliğe gitti.

-BİRLİK ÜYELİĞİ, ÜYELİKLE İLGİLİ ŞARTLARI KAYBETMESİ VE ÖLÜM HALİNDE DÜŞECEK-

Birlik üyeliği; üyelikle ilgili şartları kaybetmesi ve ölüm halinde düşecek. Kuruluş belgesinde düzenlenmek kaydıyla, yetiştiriciler üyelikten çıkarılacak. Üyelikten çıkarılmayla ilgili karar, birlik yönetim kurulunca genel kurula sunulacak. Bu karar, yapılacak ilk genel kurulda kesin karara bağlanacak. Bu süre içerisinde üyenin hakları saklı kalacak. Üyeler, çıkarılma kararına tebliği tarihinden itibaren üç ay içerisinde, birliğin bulunduğu yerdeki mahkemede iptal davası açabilecekler. Üç ay içerisinde mahkemeye başvurmak üzere itiraz edilmeyen çıkarılma kararı kesinleşecek.

Kurulmuş bulunan en az yedi birlik ortaklaşa merkez birliğini kuracak. Bakanlıktan kuruluş izni alan merkez birliği kuruluş belgesi özetini Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde tescil ettirerek yayınlatacak. Tescil ve ilan ettirilecek hükümlerde birliklere uygulanan hükümler uygulanacak. Merkez birliğinin çalışma adresi kuruluş belgesinde belirlenecek.

Birlik, birliğin gelişmesi, menfaatlerinin korunması, eğitim ve denetim konusunda hizmet verilmesi gibi faaliyetlerin yerine getirilmesi için kurulmuş veya kurulacak olan aynı çalışma konularına sahip ıslah birliklerinin oluşturduğu merkez birliğine üye olabilecek.

-MERKEZ BİRLİĞİ YÖNETİM KURULUNUN GİRİŞ İSTEĞİNİ KABUL ETMESİYLE BİRLİĞİN MERKEZ BİRLİĞİ ÜYELİĞİ BAŞLAYACAK-

Yeni kurulan bir birlik, Merkez Birliğine girmek için, Yönetmelik ve merkez birliği kuruluş belgesinde belirtilen hükümleri, bütün hak ve ödevleri ile kabul ettiğini gösteren bir dilekçe ile merkez birliği yönetim kuruluna başvuracak. Merkez birliği yönetim kurulunun giriş isteğini kabul etmesi ile birliğin merkez birliği üyeliği başlayacak. Birlik, merkez birliğine girmekle, üyelerine bu Yönetmeliğe göre hazırlanacak kuruluş belgesinde belirtilenler dışında başka sorumluluk yükleyemeyecek.

Kuruluş belgesinde düzenlenmek kaydıyla, merkez birliğinin amaçları arasında, mevzuata ilişkin yapılması istenen değişiklikler için ilgili kurum ve kuruluş mercileri ile ilişki kurmak, birliklerin ihtiyaç duyduğu eğitimleri yapmak, seminerler düzenlemek, çalıştay, kongre, sempozyum ve benzeri toplantı organizasyonlar ve etkinlikler düzenlemek, yetiştirme konularında yayınlar çıkarmak, gerektiğinde Bakanlıkla bu konularda müştereken çalışmak, merkez birliği ve birliklerin her tür ihtiyaçlarını karşılamak, bu işler için gerektiğinde şirket kurmak ya da şirketlere ortak olmak, sigorta işlemleri yapmak, ulusal düzeyde ıslah programlarının gereklerinin yerine getirilmesi için gayret göstermek Bakanlığın çıkartacağı mevzuat doğrultusunda damızlık değer tahminlerini yapmak veya yaptırmak ve yayınlamakta yer alacak.

Yönetmelikteki merkez birliğinin amaçları arasına "ıslah programı için gerekli her türlü girdileri tedarik etmek, dağıtmak ve pazarlamak, merkez birliği, bu maddede belirtilen faaliyetlere ek olarak üye birliklerinin yürüttüğü görevler ve faaliyetleri denetleyecek. Denetim sonuçlarını Bakanlığa bildirilecek" hükümleri de eklendi.

-YÖNETİM KURULU VE ÜCRET-

Merkez birliği yönetim kurulu, dört yıl için merkez birliği genel kurulunca delegeleri arasından seçilen yedi asıl, yedi yedek üyeden oluşacak. Yönetim kuruluna veya denetleme kuruluna aynı ilden en fazla bir üye seçilecek.

-SİVİL TOPLUM ÖRGÜTÜNDE BAŞKAN OLARAK GÖREV YAPANLAR YÖNETİM KURULU BAŞKANI OLAMAYACAK-

Merkez birliği yönetim kurulu başkanı, il birlikleri yönetim kurulu üyelik koşullarını sağlamak zorunda olacak. Ayrıca tarımsal amaçlı başka bir sivil toplum örgütünde başkan olarak görev yapanlar yönetim kurulu başkanı olamayacak. Merkez birliğinin yönetim kurulu üyeleri ve denetçileri; kendi birliklerinin hissedarı oldukları şirketlerde, katıldıkları vakıflarda ve diğer teşekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçisi olamayacak, personel olarak yahut başka bir şekilde ücretli görev alamayacaklar. Merkez birliklerinin yönetim kurulu üyesi veya denetçi olarak seçilenler, seçildikleri tarih itibariyle diğer görevlerinden ayrılmak zorunda olacak. Bu görevlerinden ayrılmayanların yönetim kurulu üyeliğine veya denetçiliğe seçilmelerine ilişkin işlemler hükümsüz olacak. Seçildikten sonra üçüncü fıkradaki diğer görevleri edinen merkez birliklerinin yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerinin sonradan edindikleri görevlere ilişkin seçilme veya görevlendirme işlemleri ile sözleşmeler de hükümsüz olacak. Yönetim kurulu üyeliğine veya denetçiliğe seçilme işlemleri bu şekilde hükümsüz olanların yerlerine yedekleri çağrılacak.

-AYKIRI UYGULAMALAR DENETÇİLER TARAFINDAN ARAŞTIRILACAK-

Merkez birliklerinin yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerinin fiilen bu görevleri yürüttükleri dönemde; bunların eş ve ikinci derece dâhil kan ve kayın hısımları, bu merkez birlikleri ile yüzde 50'den fazla hissedarı oldukları şirketlerde, katıldıkları vakıflarda ve diğer teşekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçisi olamayacak, personel olarak veya başka bir şekilde ücretli olarak işe alınamayacaklar. Aykırı uygulamalar denetçiler tarafından araştırılacak. Üçüncü fıkraya aykırı olarak görev yapanlar, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde bu görevlerinden sadece birisini tercih ederek diğerlerinden ayrılacaklar. Süresi içerisinde tercihte bulunmayanların seçilmiş oldukları merkez birliklerinin yönetim kurulu üyeliği veya denetçilik görevleri dışındaki diğer görevlerinin tamamı kendiliğinden sona erecek. Aylık ücret ve huzur hakkı şeklinde yapılacak aylık net ödemeler toplamı kuruluş belgesinde düzenlemelerin yapılması kaydıyla, genel kurul tarafından belirlenecek.

-YÖNETİM KURULUNDAN İSTİFA EDEN BİR ÜYENİN YERİNE GEÇECEK-

Kuruluş Belgesinde düzenlenmek kaydıyla, merkez birliği yönetim kurulu ilk toplantısında kendi üyeleri aralarında; bir genel başkan, bir genel başkan yardımcısı ve bir muhasip üye ile sekretaryayı yürütecek bir üye seçecek ve diğerleri üye olarak görev yapacak. Başkan ve bir yönetim kurulu üyesi olmak üzere en az iki kişi, birliği ticaret siciline tescil ettirmek üzere temsile yetkili kılınacak. Aynı toplantıda Yönetim Kurulunun yapacağı toplantı tarihi ve yeri belirlenecek. Bu toplantıda ayrıca gerektiğinde zorunlu olabilecek olağan dışı toplantılara ilişkin karar alınacak. Kuruluş belgesinde aksine bir hüküm yoksa yönetim kuruluna aynı ilden en fazla bir üye seçilecek.

Merkez birliği yönetim kurulu, genel başkanının katılımı ile toplanacak. Genel başkanın mazeret bildirdiği toplantılar genel başkan yardımcısının başkanlığında gerçekleştirilecek. Yönetim kurulu değişikliği ile ilgili olarak yönetim kurulu üyelerinin yapacağı yazılı müracaatlar yönetim kurulu başkanı tarafından ilk yönetim kurulu toplantısında görüşülmek üzere gündeme alınacak.

-YÖNETİM KURULUNDA DÖRT ÜYEDEN AZ OLMAMAK ÜZERE KARARLAR ÇOĞUNLUKLA ALINACAK-

Yönetim kurulunda dört üyeden az olmamak üzere kararlar çoğunlukla alınacak. Oylar eşit olduğu takdirde görüşme konusunda genel başkanın oyu belirleyici olacak. Yönetim kurulunda üyeler vekâlet ya da temsil yolu ile oy kullanamayacaklar. Yönetim kurulundan istifa eden bir üyenin yerine geçecek yedek üye yok ise denetleme kurulu merkez birliği delegeleri arasından birini yönetim kurulu üyeliğine seçerek yeni üyeyi toplanacak ilk genel kurulun onayına sunacak.

Bu arada, yönetim kurulunun görevleri arasında sayılan "Merkez Birliği ve birliklerin personel, teknik, sağlık, idari ve mali konularda yürütülen uygulamalar ile ilgili mevzuatları hazırlayacak, uygulayacak ve il birliklerine uygulatacak. Gerektiğinde resmi mevzuatlar ile ilgili yazılı görüş bildirecek" hükümleri yürürlükten kaldırıldı.

Kuruluş belgesinde düzenlenmek kaydıyla, yönetim kurulu amaçları arasına, üye birliklerinin yürüttüğü görevler ve faaliyetleri denetleyecek. Denetleme sonucunu Bakanlığa bildirecek" hükümleri de eklendi.

-KURULUŞ BELGESİNDE GENEL SEKRETER İSTİHDAM EDEBİLECEK-

Kuruluş belgesinde, genel sekreter istihdam edebilecek. Genel Sekreter; ziraat fakültesi veya veteriner fakültesi mezunu, birliğin faaliyeti ile ilgili yürüttüğü konularda en az iki yıl tecrübeli kişiler arasından merkez birliği yönetim kurulunca sözleşmeli olarak istihdam edilecek. Genel Sekreter yönetim kurulu toplantılarına katılabilecek ancak oy hakkı olmayacak. Genel Sekreter yönetim kurulu kararlarını uygulayacak.

Kuruluş belgesinde düzenlenmek kaydıyla, yönetim kurulu, resmi dairelerde, mahkemelerde ve üçüncü kişiler nezdinde temsil yetkisini genel sekretere ve ilgili şube müdürüne devredebilecek. Ancak merkez birliğini idari ve mali konularda taahhüt altına koyabilecek işlerde yönetim kurulunun vereceği yetki ile genel sekreter yetkilendirilecek. Genel sekretere birinci derecede imza yetkisi verilebilecek. Genel sekreter, genel kurul ve yönetim kurulu üyeleri tarafından verilen görevleri yapacak.

-DENETLEME KURULU, DÖRT YIL SÜRE İÇİN GENEL KURULCA DELEGELER ARASINDAN SEÇİLECEK-

Denetleme kurulu, dört yıl süre için genel kurulca delegeler arasından seçilen, üç asıl ve üç yedek üyeden oluşacak. Denetleme kurulu üyelerinde yönetim kurulu üyelerinde aranan şartlar aranacak. Denetleme kurulu ibra edilmedikçe üyelerinden hiç biri kurullara seçilemeyecek. Kuruluş belgesinde aksine bir hüküm yoksa denetleme kuruluna seçilen üyeler, yönetim kurulu üyelerinin seçildiği iller dışında olmak zorunda olacak. Kuruluş belgesinde aksine bir hüküm yoksa bir ilden birden fazla üye seçilemeyecek. Üç ayda bir mutat toplantı başına huzur hakkı şeklinde yapılacak ödeme, denetleme kurulu üyeleri için, kuruluş belgesinde düzenlemelerin yapılması kaydıyla, genel kurul tarafından belirlenecek. Kuruluş belgesinde düzenleme yapılması kaydıyla, yönetim kurulu üyeleri hakkında merkez birliği adına gerekli durumlarda her türlü davayı açabilecek.

-MERKEZ BİRLİĞİ TEKNİK İŞLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ KURABİLECEK-

Merkez birliği teknik işler şube müdürlüğü kurabilecek. Bakanlık mevzuatları çerçevesinde damızlık veya pedigri belgelerini düzenleyecek, soy kütüğü, ön soy kütüğü ve ıslah programları ile ilgili esasları belirleyecek. Sergi, müsabaka ve benzeri gösterilerle ilgili kuralları tespit edecek. Merkez birliği idari ve mali işler şube müdürlüğü kurabilecek. Şube müdürü, yönetim kurulu tarafından dört yıllık fakülte mezunu, idari ve mali konularda asgari iki yıl deneyimli kişiler arasından atanacak. Merkez birliği idari ve mali işler şube müdürü merkez birliğinin idari ve mali işlerini yürütecek, birliklerde örnek bir idari ve mali yapının oluşturulması doğrultusunda birlik ve şube müdürlükleri arasında koordinasyonu sağlayacak, birliklerin idari ve mali konularda eğitim, denetim ve koordinasyon çalışmalarını yürütecek, merkez birliğinde gerektiğinde konu bazında alt birimler kurulmasını sağlayacak. Kuruluş belgesinde aksine bir hüküm yoksa gelir gider farkı, birlik gelirlerinin toplamından her nevi masraflar, vergi ve faiz çıktıktan sonra kalan kısım olacak.

-BİRLİK, İFLAS AÇILMASIYLA DAĞITILACAK-

Birlik, kuruluş belgesi gereğince, genel kurul kararıyla, iflasın açılmasıyla, üst üste üç yıl olağan genel kurulunu yapmaması halinde, amacına ulaşma imkânının bulunmadığının Bakanlıkça tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla dağılacak. Tasfiye haline giren birliğin bütün borçları ödendikten sonra kalan mallar, kuruluş belgesinde bu husus öngörülmüş olduğu takdirde üyelere eşit oranda dağıtılacak. Tasfiye halinde Genel Kurul toplantılarında yeter sayı aranmayacak. Bugün itibarıyla il birlikleri, bu madde ile aynı tarihte yürürlüğe giren hükümleri kuruluş belgelerine uyarlamak için altı ay, merkez birlikleri ise dokuz ay içerisinde genel kurullarını yapmak zorunda olacak. Verilen süre içerisinde genel kurulunu yapmayan birlik ve merkez birliğinin iş ve işlemleri askıya alınacak. Birlikler ve merkez birlikleri; kuruluş belgesi intibaklarını tamamlayana kadar, yapacakları iş ve işlemleri bu madde ile aynı tarihte yürürlüğe giren hükümlere göre yapacak.