BDDK, Ücret Alınacak Hizmetleri Açıkladı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un ruhuna uygun olarak finansal tüketicilerden faiz dışında alınacak ücret, komisyon ve masraflara ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmelik taslağını görüşe açtı.

Taslak, bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar ile bu kuruluşlar tarafından finansal tüketiciye sunulan ürün ve hizmetleri kapsıyor.

SÖZLEŞMEYE YENİ AYAR

Yönetmelik taslağına göre kuruluşlar ile finansal tüketiciler arasında düzenlenen sözleşmeler ve yapılan bilgilendirmeler en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenecek.

Bunların bir nüshası kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı vasıtasıyla finansal tüketiciye verilecek. Sözleşmede bulunması gereken şartlardan bir veya birkaçının bulunmaması durumunda, eksiklik sözleşmenin geçerliliğini etkilemeyecek. Bu eksiklik sözleşmeyi düzenleyen tarafından derhal giderilecek. Düzenlenecek sözleşmelerde, sözleşmenin tamamının imzalatılmasından ayrı olarak, "Sözleşmenin bir nüshasını elden aldım." şeklinde bir ibarenin el yazısı ile yazılmasının sağlanacağı bir alan oluşturulacak.

ONAY ALMAK ZORUNLU

Sözleşmeler kapsamında maddi yükümlülük doğuracak her bir ürün veya hizmet için ayrı ayrı olmak üzere finansal tüketicinin onayının alınması zorunlu olacak. Finansal tüketicinin onayının alındığının ispatı kuruluşlara aittir. Aksi halde onay alınmamış kabul edilecek. Kurum, gerekli görmesi halinde her bir ürün veya hizmet bazında alınacak onayın şekil ve içeriğini belirlemeye yetkili olacak. Finansal tüketiciler ile yapılacak sözleşmeler kapsamında sunulacak ürün ve hizmetlerin ücret tarifesini ve bilgi verilmesi gereken diğer hususları göstermek üzere sözleşmeye ilişkin her bir ürün veya hizmetin asgari olarak; adı ya da tanımı, vadesi ya da süresi, tahsil edilecek faiz veya ücret kalemleri ile bunların tahsil yöntemi, geçerli olduğu süre, geçerlilik süresi sonunda yapılacak değişikliğin tutarı, oranı ya da değişikliğin hangi esasa göre yapılacağı hususlarını içerecek şekilde bilgilendirme formu hazırlanması zorunlu olacak.

SİGORTA SÖZLEŞMELERİ MÜNFERİDEN OLACAK

Kalıcı veri saklayıcısı ve telefon aracılığıyla kurulan sözleşmelerde, kullanılan araca uygun şekilde finansal tüketiciye bilgilendirme yapılacak. Bu bilgilerin finansal tüketiciye verildiğinin ispatı sözleşmeyi düzenleyene ait olacak. Kuruluşlar tarafından sunulacak ürün ve hizmetlere ilişkin sigorta sözleşmelerinin münferiden düzenlenmesi zorunlu olacak.

ÜCRET KALEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

Kuruluşlar tarafından ücretlendirilebilecek olan ürün ve hizmetler şöyle olacak:

-Bireysel Krediler :Tahsis, ekspertiz, taşınır ve taşınmaz rehin ücreti.Ü

-Mevduat: Hesap işletim ücreti (TL, YP).

-Para Çekme

-Bakiye sorgulama diğer banka ATM'sinden

-Para Transferleri: Elektronik Fon Transferi, havale, swift, hatalı, rutin işlem saati dışında yapılan para transferi, kredi kartları, kredi kartları yıllık üyelik ücreti, ek kredi kartı yıllık üyelik ücreti, kredi kartı yenileme ücreti, diğer.

-Diğer: Kiralık kasa, kampanyalar, fatura ödeme, arşiv, araştırma, talebe bağlı bildirim, mevzuat gereği yapılan ödemeler.

BUNLARIN DIŞINDA ÜCRETLENDİRME YASAK

Bu sınıflandırmada yer almayan, yeni bir ürün ve hizmet grubunun belirlenmesi veya yeni bir ücret kaleminin oluşturulabilmesi için ilgili kuruluş tarafından Kurumdan izin alınması zorunlu olacak. Kuruluşlar ürün ve hizmetlerini, fiyat maliyet yaklaşımı çerçevesinde ve adil şekilde fiyatlandırmakla yükümlü olacak. Kuruluşların, finansal tüketicinin açık onayı alınmaksızın yaptığı bildirimler ile ilgili mevzuat gereği zorunlu olarak yaptığı bildirimlerden ücret talep edilemeyecek. Hukuken belirli bir şekilde yapılması zorunlu olan bildirim ve işlemler maliyeti kadar ücretlendirilebilecek. Finansal tüketicinin kuruluşlar ile gerçekleştirdiği işlemlere ilişkin olarak işlem anında verilecek işlem fişi, sözleşme ve benzeri bilgilendirme evrakı ayrıca ücretlendirilemeyecek. Finansal tüketiciler tarafından kuruluşların günlük işleyişi içinde yerine getirmesi güçlük arz eden, ilave çalışma gerektiren sözleşme, işlem fişi ve benzeri doküman talep edilmesi durumunda, işlem gerçekleştirilmeden önce finansal tüketiciyle mutabık kalınmak suretiyle yapılan işlemle orantılı olacak şekilde makul bir ücret talep edilebilecek. Mutabık kalındığının ispatı kuruluşlara ait olacak.

ÜCRET TUTARLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ

Bir takvim yılı içinde, ücretlerde yüzde 20 ve üzerinde artış öngören değişiklikler için onay alınması zorunlu olacak. Bir takvim yılı içinde, ücretlerde yüzde 20'nin altında artış öngören değişikliklerin, finansal tüketiciye en az 30 gün önce etkin bir yolla bildirilmesi zorunlu bulunacak. Bu bildirim üzerine finansal tüketicinin yeni dönem başladıktan itibaren 15 gün sonrasına kadar ürünün veya hizmetin kullanımından vazgeçme hakkı olacak. Bu hakkın kullanılması halinde finansal tüketiciden yeni döneme ilişkin ilave ücret talep edilemeyecek. Vazgeçme hakkını kullanan finansal tüketiciye kuruluşlar, uyuşmazlık konusu hizmeti vermeyi durdurabilir. Finansal tüketicinin ürünü kullanmaya veya hizmeti almaya devam etmesi halinde, değişikliğin kabul edildiği varsayılacak. Kuruluşların finansal tüketiciler bakımından süreklilik arz etmeyen para transferleri, fatura tahsilatı, çek-senet tahsilatı gibi anlık işlem ve hizmetlerden tahsil edilecek ücreti, finansal tüketiciye işlemin gerçekleşmesi anından önce ve işlemin gerçekleştirildiği kanalın yapısına uygun bir şekilde bildirmeleri ve ücrete ilişkin onayını almaları halinde yukarıda belirtilen sınırlar uygulanmayacak.

ÜCRET UNSURLARININ İADESİ

Taslağa göre tahsil edilen ücret unsurlarının, kuruluşların kendi karar birimleri veya adli, idari ve yetkili diğer makamların kararları neticesinde finansal tüketiciye iadesinin gerekmesi halinde, iadesi gereken tutar ve tahsil yöntemi hakkında etkin yöntemler kullanılarak bilgilendirme yapılacak. Kuruluşlar iadesine karar verilen tutarın, finansal tüketicinin bildireceği hesaba ücretsiz şekilde gönderilmesine imkan sağlayan sistemi internet ortamında da sunmak zorunda olacak.

BİLGİLENDİRME

Finansal tüketicilerden talep edilen faiz, ücret ve diğer kesintilere ilişkin güncel bilgiler açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir bir şekilde kuruluşların internet sitelerinde karşılaştırmaya uygun bir biçimde yer alacak. Bu bilgilerde değişiklik olması halinde internet sitesi eş zamanlı olarak güncellenecek. Kuruluşlar tarafından finansal tüketiciler ile bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra yapılacak olan yazılı sözleşmelerin bir nüshasına ve bilgilendirme formlarına internet şubeciliği alanında ücretsiz erişim imkanı sağlanacak. Kesintisiz olarak, en az 180 gün süreyle hareket görmeyen kredi kartları, vadesiz mevduat ve özel cari hesaplar hareketsiz hesap kabul edilecek. Bu hesaplardan ücret alınmadan önce finansal tüketiciye otuz gün içinde ilave maliyete katlanmaksızın hesabı kapatma hakkının bulunduğu aksi takdirde kuruluşların ücret tahakkuk ettirebileceği hususunda bilgilendirme yapılacak.

Yapılacak bilgilendirmelerde veya onay alınmasında kullanılan yöntemlerin, Kurum tarafından etkin olmadığı kanaatine varılması halinde, her bir ürün veya hizmet bazında Kurum tarafından belirlenecek yöntemlerin kullanılması zorunlu tutulabilecek. Gerçekleştirilen işlemlerde ücret bilgisinin açıkça işlem fişi üzerinde yer alması zorunlu olacak.

TÜKETİCİ VE KONUT FİNANSMANI KREDİ ÜCRETLERİ

Finansal tüketicilere kullandırılacak krediler için tahsis ücreti dışında, istihbarat ücreti, kredi işlem fişi ücreti, ödeme planı değiştirme ücreti, değişken taksitli ödeme planı ücreti gibi her ne ad altında olursa olsun başkaca bir ücret talep edilemeyecek. Kredi tahsis ücreti, kullandırılan kredi anaparasının binde beşini ve her halükarda 500 TL'yi geçemeyecek. Kurul, gerekli gördüğü hallerde bu sınırları artırmaya ve azaltmaya yetkili olacak. Taşınır ve taşınmaz rehni tesisi ve kaldırılması ile gayrimenkul ekspertizi işlemlerinde, yalnızca üçüncü kişilere ödendiği belgelendirilen hizmet tutarı kadar ücret finansal tüketiciden talep edilebilecek. Reddedilen kredi taleplerinden üçüncü kişilere ödendiği belgelendirilen ücret tutarları hariç olmak üzere herhangi bir ücret talep edilemeyecek. Aynı kuruluş içerisinde gerek tüketici gerek ise konut finansmanı kredilerinde, kredinin faiz oranında, türünde, vadesinde veya para biriminde mutabık kalınarak değişiklik yapılması halinde finansal tüketiciden, yeniden yapılandırma ücreti, tahsis ücreti veya benzeri adlar altında hiçbir ücret talep edilemeyecek.

BORCU YOKTUR YAZISI ÜCRETSİZ OLDU

Finansal tüketicilerin kullandıkları kredi ürünleri hakkında, kuruluşlardan borcun bulunmadığına dair talep edilen bilgi yazıları için ücret talep edilmeyecek. Kredili mevduat hesaplarından yapılan kredi kullandırımları ile kredi kartlarından yapılan nakit çekimi için herhangi bir ücret tahsil edilemeyecek. Belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, finansal tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemez. Bu hesap, finansal tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi ile kapanacak. Finansal tüketicinin onayı olmaksızın, belirli süreli kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat sözleşmesi yapılamaz ve kredi tahsilatları bu hesaptan gerçekleştirilemeyecek.

LİMİTİ 5 BİN TL VE ALTINDA KREDİ KARTLARINDAN AZAMİ YILLIK ÜCRET 25 TL'Yİ GEÇEMEYECEK

Kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik ücreti ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorunda olacak. Kredi kartı ücreti, ancak finansal tüketicinin kartı borçlandırıcı nitelikteki ilk kullanımını müteakip ve yıllık olarak tahakkuk ettirilebilecek. Limiti 5 bin Türk Lirası ve altında olan kredi kartlarından azami alınabilecek yıllık üyelik ücreti 25 Türk Lirasını geçemeyecek. Kurul, gerekli gördüğü hallerde bu tutarları artırmaya ve azaltmaya yetkili olacak Kredi kartı hesabına finansal tüketicinin toplam borç miktarının üzerinde yapmış olduğu ödemelerin tutarı kadar olan nakit çekimlerinden ücret alınamayacak.

Hesap özeti gönderimi, sanal kart oluşturma ve kullanımı ile bir takvim yılı içerisinde kayıp, çalıntı ve benzeri nedenler dolayısıyla gerçekleştirilen iki adete kadar kart basım ve gönderimi ücret alınamayacak. Sanal kredi kartlarından ve banka kartlarından yıllık üyelik ücreti talep edilemeyecek.

PARA TRANSFER İŞLEMLERİ

Taslağa göre finansal tüketicinin hesabının bulunduğu bankanın bankacılık işlem alanlarından herhangi birini kullanmak suretiyle, kendi hesabına para yatırma veya kendi hesabından para çekmesi işlemlerinden ücret talep edilemeyecek. Finansal tüketicinin hatası nedeniyle iadesi gereken gelen veya giden elektronik fon transfer sistemi işlemlerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na ödenen masraflar dışında ücret talep edilmeyecek. Havalenin iadesi, devri ya da havale işlemine dair bilgi değişikliği işlemlerinden ücret talep edilemeyecek.

HESAP İŞLETİM ÜCRETİNİN TAHSİLİ AMACIYLA FİNANSAL TÜKETİCİ KREDİLENDİRİLEMEYECEK

Hesap işletim ücreti, finansal tüketicinin bankada mevcut hesap sayısına bağlı olmaksızın, vadesiz Türk Lirası ve yabancı para hesapları olmak üzere gruplandırılmak suretiyle her grup için ayrı ve bir adet olmak üzere belirlenir ve birer yıllık dönemlerde tahakkuk ve tahsil edilebilir. Hesap yıl içerisinde kapatılırsa, hesabın kullanıldığı aylara ilişkin oransal ücret talep edilebilir. Altın depo hesapları yabancı para hesapları grubuna dâhil edilecek. Hesap işletim ücreti, yabancı para hesaplarından ilgili döviz cinsinde de tahsil edilebilir. Hesap işletim ücretinin yabancı para hesaplardan Türk Lirası cinsinden tahsil edilmesi halinde, tahsilât tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınacak. Hesap açma işlemleri ile cüzdan yazdırma işlemlerinden herhangi bir ücret alınamayacak. Hesap işletim ücretinin tahsili amacıyla finansal tüketici kredilendirilemeyecek.

ATM KULLANIMI, KİRALIK KASA HİZMETİ VE REKLAM AMAÇLI BİLDİRİMLER

Taslağa göre bankalar ATM'lerin sürekli ve güvenli hizmet sunmalarını temin edecek önlemleri alarak düzenli çalışmasını sağlamakla yükümlü olacak. Finansal tüketicinin hesabının bulunduğu bankaya ait ATM'lerden, banka tarafından belirlenen limit dâhilinde kendi hesabı için gerçekleştirdiği para yatırma, para çekme ve bakiye sorgulama işlemlerinden ücret alınmayacak. Başka banka ATM'si vasıtası ile gerçekleştirilen para transfer işlemlerinde talep edilebilecek ücret, diğer bankaya işlem karşılığı ödenen tutar dikkate alınarak finansal tüketici ile imzalanan sözleşme çerçevesinde belirlenecek. Kiralık kasa ziyaretine ilişkin herhangi bir ücret talep edilemeyecek.

KAMPANYALAR

Bankaların birden fazla ürün ve hizmeti finansal tüketiciye bir arada sunmalarına imkan veren kampanya ücreti, ilgili kampanya dahilindeki her bir ürün ve hizmetin ayrı ayrı sunulması halinde elde edilebilecek ücret toplamını aşamayacak. Bankaların finansal tüketicinin harcama, talimat gibi taahhütler karşılığı belirli bir ürün veya hizmetten faydalanmasını sağlayan uygulamalarında, ilgili taahhüdün yerine getirilememesi halinde tahsil edilebilecek ceza bedeli ile sunulan ürün ve hizmet bedeli arasında makul bir ilişki olması esas olacak.

3 AYLIK UYUM SÜRESİ

Yönetmelik hükümleri, taslağın aynen Resmi Gazete'de yayımlanması halinde yayımı tarihinden önce akdedilmiş sözleşmelere finansal tüketici aleyhine sonuç doğurmayacak şekilde uygulanacak. Kuruluşlar durumlarını üç ay içinde bu Yönetmeliğe uygun hale getirecek.