Pirinç Değirmencileri Derneği Başkanı Turgay Yetiş:

Günlerdir, ülke gündemini meşgul eden pirinç fiyatlarındaki artış konusuna ve son dönem piyasalarda yaşananlara açıklık getirmek üzere bir basın toplantısı düzenleyen Pirinç Değirmencileri Derneği (PDD) Başkanı Turgay Yetiş, "Global piyasalardaki gelişmeleri bir tarafa bırakarak, pirinç sorununu sadece spekülatif hareketlerle izah etmeye çalışmak doğru değildir" dedi.

Toplantıda, dünya ve Türkiye'deki pirinç piyasalarına ilişkin son gelişmeler ile dünya pirinç stokları hakkında ayrıntılı bilgi veren Yetiş, bugünlerde tüm dünyada çok konuşulan pirinç hakkındaki sorunların ana sebeplerini; Dünya piyasalarında birçok ülkenin ihracatını kapatması; Dünya pirinç borsalarında finans sektörlerinin yaptığı spekülatif hareketler; Türkiye'ye ihracat yapan ülkelerdeki üretim sorunları ve son olarak ülkemizin pirinçte en önemli ithalat kapısı olan Mısır hükümetinin, beklenmedik ani bir kararla Pirinç ihracatını Eylül sonuna kadar durdurması olarak sıraladı.

"Dünyada bugünlerde birçok ülkede yaşanan olayları ve global piyasalardaki gelişmeleri bir tarafa bırakarak, pirinç sorununu sadece spekülatif hareketlerle açıklamaya çalışmak doğru değildir" diyen Turgay Yetiş, "Petrol fiyatlarında yaşanan artışın yanı sıra küresel ısınma ve kuraklık, tüm dünyada tarımsal girdi maliyetlerinde fiyat artışına neden olmuştur. Ayrıca, finans piyasalarından emtia borsalarına kayan uluslararası fonların büyük çaplı gıda operasyonları, nüfus artışına bağlı olarak talepte yaşanan artış ve bilhassa da tarımsal ürünlerin enerji üretiminde kullanılması, sadece pirinçte değil tüm tarım ürünlerinde fiyat artışına sebep olmuştur. Bu gelişmelerden ülkemizin etkilenmemesi mümkün değildir. Kırmızı Mercimekteki fiyat artışı yüzde 125, bulgurdaki fiyat artışı yüzde 105 seviyesinde iken, global pazarlarda da ortaya çıkan bu artışın faturası, niçin sadece pirince kesilmeye çalışılmaktadır? Pirinci konuşurken, buğdayı, mercimeği ya da bitkisel yağları niçin konuşmadığımızı anlamak mümkün değildir. Bu nedenle 'Pilavdan dönenin kaşığı kırılsın' diyoruz" dedi.

Basın toplantısında, dünya ve ülkemizdeki çeltik ve pirinç üretim rakamları ve son dönem yaşanan gelişmeler hakkında da bilgi veren PDD Başkanı Yetiş, dünya çeltik üretiminin yüzde 80'ini 7 ülkenin ürettiğine dikkat çekti. Yetiş, en önemli çeltik üreticisi ülkelerinin Çin, Hindistan, Endonezya, Bangladeş, Vietnam, Tayland ve Myanmar olduğunu, bu ülkelerin, FAO'nun 2006 yılı verilerine göre 634 milyon 605 bin 733 tonluk dünya toplam çeltik üretiminin 509 milyon 4 bin 759 tonunu gerçekleştirdiğini, 2007 yılında ise üretimin 630,2 milyon ton olduğunu ifade etti. Yetiş, "Dünya pirinç üretimi ise 2007'de 422,9 milyon ton olarak gerçekleşti" dedi.

PİRİNÇ İHRACATINDA TAYLAND İLK SIRADA YER ALIYOR PDD Başkanı Yetiş'in verdiği bilgilere göre; dünya çeltik üretiminde Çin 1. sırada yer almasına rağmen, pirinç ihracatında sıralama değişiyor. Çeltik üretiminde 6. sırada yer alan Tayland, pirinç ihracatında 1. sırada bulunuyor. Bir diğer ayrıntı da, ilk 7 çeltik üreticisi ülke arasında bulunmamasına rağmen, ABD ve Mısır'ın pirinç ihracatında 3. ve 4. sıraları paylaşması.

Türkiye'de ise 1995-2005 döneminin temel alındığı 10 yıllık verilere göre, çeltik ekim alanı, üretim ve veriminde önemli bir aşama kaydettiğimiz görülüyor. Bu 10 yıllık süreçte, 50 bin hektarlık ekim alanı 91 bin 453 hektara çıkarken, verim de 400 kg/da'dan 656 kg/da'ya yükseldi. Ülkemiz çeltik üretimi, 1995-2007 döneminde 200 bin tondan 648 bin 888 tona çıktı. 2007 pirinç üretimi ise yaklaşık 390 bin ton olarak gerçekleşti.

STOKLARIMIZ YETERLİ VE EKSİĞİMİZ YOK Bugün itibarıyla ülkemizde, hasada kadar olan dönemde ihtiyaç stokunun mevcut olduğunu belirten PDD Başkanı, "Stoklarımız yeterli ve eksiğimiz yok. Bu nedenle paniğe hiç gerek yok. Bu paniğin nereden kaynaklandığını anlayamıyoruz. Şu anda Pirinç Değirmencileri olarak, derneğimize ait fabrikalar TMO'ya ait pirinci hiçbir ücret almadan, halkımıza sunulmak üzere ücretsiz olarak işlemektedir. Fabrikalarımızın büyük bir bölümü ellerindeki pirinci eski fiyatlardan satmış ve bugüne kadar müşteriye olan teslimatlarda hiçbir aksama olmamıştır" dedi.

Kendilerini spekülatör olarak göstermeye çalışanlar olduğunu ve buna tepki gösterdiklerini ifade eden PDD Başkanı, "Bu dönemde perakende sektörü, bizden aldığı eski fiyatlı pirince zam yapmış ve tüketiciye 7-8 YTL/ kg gibi yüksek fiyatlarla pirinci satmışlardır. Eğer ortada spekülatör aranıyorsa oraya bakılmalıdır" dedi ve son zamanlarda, piyasalarda olan gelişmelerin, konu ile ilişkisi olan ya da olmayan herkesin pirinç piyasası hakkında yorum yapmasından kaynaklandığını belirtti.

SEKTÖRÜMÜZLE İLGİLİ KİMSE SPEKÜLASYON YAPAMAZ "Bu konuda en yetkili kuruluşlar, başta TMO olmak üzere Pirinç Değirmencileri Derneğidir. PDD, gıda konusunda ülkemizdeki en büyük sivil toplum kuruluşu olan Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) üyesidir. Halkımıza sağlıklı ve güvenilir gıdayı en ucuza temin etmek gibi bir misyonu olan bir Federasyonun üyesi olarak, son dönemde pirinç fiyatlarının, bizlerin, yani PDD üyesi olan pirinç fabrikalarının isteği ile arttığını söylemek çok yanlış olur" diyen Yetiş; hiç kimsenin sektörleriyle ilgili spekülasyon yapmaya hakkı olmadığının altını çizdi.

ÜRETİCİMİZ, CİDDİ MALİYET ARTIŞI İLE KARŞI KARŞIYADIR PDD Başkanı Yetiş, açıklamasına şöyle devam etti: "Dünya piyasalarında tüm temel tarım ürünlerinde yüzde 100'e yakın artışlar gerçekleşti. Tabii ki dünyadaki gelişmeler ülkemizi de etkilemektedir. Pirinçte bu zincirin bir halkasıdır ve üreticimiz, ciddi bir maliyet aru006 yılı verilerine göre 634 milyon 605 bin 733 tonluktışı ile karşı karşıya kalmaktadır. Petrol fiyatlarında yaşanan yüzde 30-33 oranındaki yükseliş, yine gübre fiyatlarındaki yüzde 100'ün üzerinde gerçekleşen fiyat artışı ile diğer tarımsal girdilerdeki artış, çeltik üreticisini maliyet yönünden baskı altına almaktadır. Türkiye'de üretimi desteklemek ve kendimize yeten bir ülke olmak istiyorsak, gelişmeleri yakından takip ederek, dünyaya entegre olmamız gerekir. Firmalarımızın ithalat pozisyonlarını zamanında almaları sayesinde, bugün piyasada bir sıkıntı yaşanmamaktadır." Yetiş, bugün tüm dünyada pirinçte yaşanan sıkıntıyı çok önceden öngörerek, firmaların zamanında ithalat pozisyonu aldıklarını, ithal edilen ürünlerinde şu anda piyasada olduğunu ve bu nedenle piyasada pirinç sıkıntısı olmadığının, önemle altını çizdi.

Yetiş, "Ayrıca bu dönemde üreticiler tarafından çok geniş çaplı bir üretim planlaması yapılıyor. Üretimi arttırmak için geniş çaplı çalışmalar da devam ediyor. Zaten son 3 yıldır gerçekleşen bu çalışmalar sonucunda, üretimin tüketimi karşılama oranı 1/3'ten 2/3'e yükseldi. Bu çalışmaların devamı ve başarılı olması için, Tarım ve Köyişleri Bakanlığımız tarafından, 2006'da 6 Ykr/kg, 2007 yılında 9 Ykr/kg olarak üreticimize verilen destekleme primi uygulamasının devam etmesinin gerekliliğine de dikkat çekmek istiyorum. Tüm bu anlattıklarımın ışığında, pirinç ile ilgili olarak hiçbir şekilde paniğe gerek olmadığını, bilhassa vurgulamak istiyorum. Ülkemizde hasat dönemine yetecek kadar pirinç stokumuz mevcuttur ve hiçbir sıkıntı yoktur. Bu nedenle, piyasa hakkında bilgisi olmayanların pirinç üzerine konuşmamasını tavsiye ediyorum. Çünkü esas spekülasyonu bu kişiler yaratmaktadırlar" dedi.

Toplantıda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Yetiş, "Son günlerde medyada pirinç acayip şekilde yer almaya başladı. Pirinçten bundan sonra hep bahsetmenizi istiyoruz ki, pirinç tüketimini hep birlikte artıralım. Ama tabi ki doğru şekilde bahsedilmesini istiyoruz. Pirinç fiyatlarında meydana gelen artışı sadece spekülatif olarak değerlendirmek çok yanlış" şeklinde konuştu.

Tarım ürünlerinin sezonluk ürünler olduğunu hatırlatan Yetiş, "Tarım ürünü ticareti Eylül ayında başlar, üretici malını çıkarır, yüzde 80'inini satar. Bu fabrikacıya veya TMO'ya ya da bazı ticaret yapan kişilere geçer çünkü üretici malını stok edemez. Dolayısıyla bu spekülasyon değildir. Bu fabrikanın harcamaları gereken miktarı ellerinde bulundurmaları gerektiğindendir. Bu yıllardan beri böyledir; dünyada da böyledir. Buğdayı da aynı şekilde sattı TMO, hiç kimse buğdayı niye sattığına bakmadı ki, buğday miktarı çeltik miktarının çok üstündeydi. TMO'nun fabrikalara tahsis olarak sattığı çeltik, sadece Türkiye'nin 12 günlük ihtiyacını karşılıyor. Başka hiçbir şeyi karşılamıyor. Buna rağmen bizim sektörümüz tüm maliyet artışlarına rağmen piyasaya ürün vermeye devam ettiler, kimse 'malım yok demedi'. Biz pirinç çiftçisi, sanayicisi, ithalatçısı ve ihracatçısı olarak toptan ve perakende sektörünün taleplerine kesintisiz olarak cevap verdik, hali hazırda satışlarımız da devam ediyor" dedi.

İru006 yılı verilerine göre 634 milyon 605 bin 733 tonlukŞİMİZ STOKÇULUK DEĞİ İthalatçıların sanayiyi çalıştırmak, sürekli piyasanın içinde olmak açısından ve Türkiye'nin ihtiyacı olan 500'e yakın ton pirinci temin etmek açısından çok önemli bir payı olduğunu ifade eden Yetiş, "Firmalar sürekli olarak pozisyon alırlar ve stok taşırlar ve bunu da yapmak zorundadırlar. Bu taşıma iyi ki vardır. Şu anda Türkiye'nin Eylül ayına, mahsul çıkana kadar hiçbir sorunu yok. Biz işimizin stokçuluk, oyun kuruculuk ve spekülatörlük olmadığını önemle vurgulamak istiyoruz. Tüm tarımsal ürünlerde firmalar belirli oranlarda mallarını taşımak zorundadır. Unutmayalım ki, pirinç ihtiyacımızın yüzde 75'ini, Türkiye topraklarında kendi çiftliğimiz üretiyor ve kendi sanayicimiz sunuyor. Biz pirinçten dönenin kaşığı kırılsın diyoruz ve pirinç yemeğe devam edin, hem de bol bol yemeğe devam edin. Memnun kalacaksınız" diye konuştu.

PDD Başkanı Turgay Yetiş, "Bizden pirincin çıkış fiyatı 2-3 ile 2-4 arasında. Biz şu ana kadar sessiz kaldık. Fiyatı 8 lira olanlar konuştu piyasada. Biraz da perakende sektöründe marketlerin ne yaptığına bakmak lazım. Biz de o mesajı verdik zaten. Bilemiyoruz maliyetleri mi yüksek. Sanayinin içinden gelen firmalar paketleme yapmıyorlar. Yeni yeni paketleme yapılmaya başlandı. Orada bir iki el değiştiriyor. Orada olabilir ama normal şartlarda bizim pirincimiz 2,3-2,4 YTL. Dünya standartlarına göre hiç pahalı değil. Raflara normal yansısa tüketimi de ciddi oranda gidecektir. Biz bu fiyatları çok yüksek buluyoruz" dedi.

Yetiş ayrıca, bu spekülasyonlar nedeniyle 10-15 gün içinde satışta yüzde 70 oranında, 35 bin ton düşüş olduğunu söyledi.

20-25 gün içinde fabrikalar ve ithalatçıların piyasaya çok ciddi mal sattıklarını ifade eden Yetiş, stokun büyük bir bölümünün toptancılara gittiğini belirterek, "Biz toptancıda 50-60 bin ton pirinç olduğu kanaatindeyiz. Eskiden toptancı stok yapmıyordu ama şimdi onlarda buna yöneliyorlar. TMO'nun bizlere teslimatı bu artıştan evveldi ve onların mallarının çoğu işlendi ve piyasaya satıldı. Ama biz yerine TMO'ya aynı fiyattan, onların söyledikleri fiyattan geri iade edeceğiz ki onların elinde mal olsun.

Aynı zamanda TMO, bazı ülkelerde tedbir olarak ihale açabilir, mal alabilir. Böyle bir tedbire gidebilir ama bize göre buna ihtiyaç yok. İçeride yeteri kadar mal var. TMO o malı alsa da, almasa da Türkiye'de yeni mahsul çıkana kadar, ihtiyacı karşılayacak kadar mal var. TMO'nun böyle bir hareke girmesi tedbir değil, yani bakanlık şu anda yetki veriyor. 0 gümrükle ithalat etmesi gerekiyor. Hadi bizleri batırdı, üretici ne olacak. Yüzde 45'lik gümrük vergisi yıllardan beri olan, bu çerçevede korunması gereken bir rakam. Devlete bu yetkiyi verirseniz, devlette 45'siz getirir satarsa, sadece bizi değil, üreticiyi de bitirir" dedi.

Yetiş, Biga'da üretim yarısı, Çatalca ve Karacabey'de su tüketiminin fazla olması nedeniyle pirinç üretiminin yasaklandığını da söyledi.

"Tedbir olarak üretimi artırmaktan başka çare yok" diyen Yetiş, bunun için de firmaların pozisyon alarak bu açığı giderdiğini ifade etti.

"Ramazan'a hazırlandıkları" iddialarına da cevap veren turgay Yetiş, "Elhamdülillah Müslümanız, Ramazan'a hazırlanıyoruz. Biz de spekülasyonlar fazla ve boş konuşmalarda var. Artık niçin yapıldığını bilmiyoruz?u006 yılı verilerine göre 634 milyon 605 bin 733 tonluk Niçin ay çiçek yağcılar yüzde 168 artı da, televizyona çıkıp bağırmıyor. Başbakanımızı da şaşırttılar, yanlış bilgi gitti, Bakanımıza da yanlış bilgi gitti. Onların bunu bilmesine rağmen olaş şaşırtılmıştır. Türkiye'de tek artan tarım ürünü pirinç değildir" dedi.

(CY-CY-ÖK-E)