Son dakika haber | Dünyada 2020 böyle geçti (3)

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, ABD ile Çin arasındaki siyasi gerilim ve Dağlık Karabağ'da Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki savaşın fitilini ateşleyen çatışmaların başlaması, 2020 yılının üçüncü çeyreğine damgasını vurdu.

Kovid-19 salgınının başlıca yayılma sahası ilkbahar sonunda ABD ve Batı Avrupa ülkeleriyken, yaz aylarından itibaren Brezilya başta olmak üzere Güney Amerika ülkeleri, Hint alt kıtası ve Rusya, salgın öbekleri haline geldi.

Dünya sonbahara Kovid-19'un artan etkisiyle girdi, salgın başta vakaların en yoğun olduğu ülkeler olmak üzere tüm dünyada yeni bir ivme kazandı. Hindistan'da 4 Eylül'de 87 bin 115'e ulaşan günlük vaka sayısı, Kovid-19'un ortaya çıktığı Çin'de Aralık 2019'dan o güne kadar tespit edilen 85 bin 146 vakayı geride bıraktı.

Çin'de kabul edilen Ulusal Güvenlik Yasası'nın Hong Kong Özel İdare Bölgesi'nde yürürlüğe girmesinin ardından kentteki demokrasi yanlısı muhaliflerin hedef alınması, Pekin yönetiminin başta ABD olmak üzere Batı ülkeleriyle ilişkilerinin gerilmesine sebep oldu.

ABD Başkanı Donald Trump, 15 Temmuz'da Ulusal Güvenlik Yasası nedeniyle Çinli yöneticilere yaptırım getirilmesini öngören yasa tasarısını onayladı, bölgenin ticaret imtiyazlarını kaldıran başkanlık kararnamesini imzaladı. Washington yönetimi, 7 Ağustos'ta aralarında Hong Kong Baş Yöneticisi Carrie Lam'in olduğu 11 kişiyi yaptırım listesine aldı.

Hong Kong'un yanı sıra casusluk iddiaları, Uygur Türklerine yönelik baskılar ve Tayvan, ABD-Çin ilişkilerinde gerilimlere yol açtı.

ABD, bina dışında belge yakılarak imha edildiği gerekçesiyle 22 Temmuz'da Çin'in Houston kentindeki başkonsolosluğunu 72 saat içinde boşaltmasını istedi. Çin başkonsolosluğu kapatılırken, Pekin yönetimi buna karşılık ABD'ye, ülkenin güneybatısındaki Çıngdu kentinde bulunan başkonsolosluğunu kapatma talimatı verdi.

Azerbaycan-Ermenistan sınırında 14 Temmuz'da çıkan çatışmalarda, Azerbaycan ordusundan biri tümgeneral olmak üzere 7 askerin şehit olması, Dağlık Karabağ'ın işgalden kurtarılmasına giden savaşın fitilini ateşleyen bir gelişme oldu. Azerbaycan ordusu, 27 Eylül'de Ermeni güçlerinin Dağlık Karabağ yakınlarında sivil yerleşimlere ateş açması üzerine topraklarını işgalden kurtarmak üzere karşı saldırı başlattı.

2020'nin temmuz, ağustos ve eylül aylarında şu önemli gelişmeler yaşandı:

3 Temmuz

- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 2036'ya kadar devlet başkanlığı yapmasına imkan sağlayan ve ülkenin siyasi sistemini değiştiren anayasa değişikliği için yapılan referandumda halkın yüzde 77,92'sinin "Evet" oyu kullandığı açıklandı.

7 Temmuz

Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tespit edildi.

9 Temmuz

Güney Kore'de ailesinin polise kayıp ihbarı yaptığı Seul Belediye Başkanı Park Won-soon kentin kuzeyindeki ormanlık alanda ölü bulundu.

ABD, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türklerine ve diğer Müslüman azınlıklara uyguladığı baskı ve şiddetten sorumlu bazı üst düzey Çinli yetkililere ülkeye giriş yasağı getirdi.

14 Temmuz

Azerbaycan-Ermenistan sınırında çıkan çatışmalarda, Azerbaycan ordusundan biri tümgeneral olmak üzere 7 asker şehit oldu.

15 Temmuz

ABD Başkanı Donald Trump, Hong Kong Özel İdari Bölgesi'ne getirilen Ulusal Güvenlik Yasası nedeniyle Çinli yöneticilere yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısını onayladı, bölgenin ticaret imtiyazlarını kaldırdı.

16 Temmuz

Ermenistan ordusu, sınırdaki Azerbaycan mevzilerine saldırı girişiminde bulundu, sivil yerleşim birimlerine ateş açtı.

18 Temmuz

Tayland'ın başkenti Bangkok'ta binlerce kişi seçim, yeni anayasa ve baskıcı yasaların kaldırılması talebiyle Başbakan Prayuth Çan-oça liderliğindeki hükümete karşı gösteri düzenledi.

20 Temmuz

ABD yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle 11 Çinli şirketi yaptırım listesine aldı.

22 Temmuz

ABD, bina dışında belge yakılarak imha edildiği gerekçesiyle Çin'in Houston kentindeki başkonsolosluğunu 72 saat içinde boşaltmasını istedi.

23 Temmuz

Çin, "Tianwen-1" adı verilen Mars görevi kapsamında uydu ve gezginci robottan oluşan keşif araçlarını Kızıl Gezegen'e yolladı.

24 Temmuz

Çin hükümeti Houstan'da başkonsolosluğunun kapatılmasına karşılık ABD'ye, ülkenin güneybatısındaki Çıngdu kentinde bulunan başkonsolosluğunu kapatma talimatı verdi.

29 Temmuz

ABD yönetimi, "Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası" kapsamında, aralarında Beşşar Esed'in oğlu Hafız Esed'in de bulunduğu bazı Suriyeli isimleri yaptırım listesine aldı.

30 Temmuz

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Mars keşif aracı "Perseverence"ı uzaya fırlattı.

31 Temmuz

ABD yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle Çin yönetimine ait 1 kuruluşu ve 2 Çinli yetkiliyi yaptırım listesine aldı.

3 Ağustos

ABD Başkanı Donald Trump, ülkesindeki kolu herhangi bir Amerikan şirketine satılmadığı takdirde Çin merkezli sosyal medya platformu TikTok'u 15 Eylül'de ülkede yasaklayacaklarını açıkladı.

4 Ağustos

Lübnan'da Beyrut Limanı'nda gübre yapımında kullanılan amonyum nitrat yüklü tankerin patlaması sonucu yüzlerce kişi hayatını kaybederken çevrede ağır hasar meydana geldi.

Tayland'da öğrenciler ve demokrasi savunucuları, "monarşide reform yapılması ve Kral Maha Vajiralongkorn'un yetkilerinin sınırlandırılması" talebiyle protesto düzenledi.

5 Ağustos

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, tarihi Babri Camisi'nin (Babri Masjid) yerine inşa edilecek tartışmalı Hindu tapınağının temel atma törenine katıldı.

7 Ağustos

ABD yönetimi, aralarında Hong Kong Baş Yöneticisi Carrie Lam'in de olduğu 11 kişiyi yaptırım listesine aldı.

9 Ağustos

ABD Sağlık Bakanı Alex Azar, Çin ile ihtilaflı Tayvan Adası'nı ziyaret etti. Ziyaret, Washington'ın Pekin yönetimiyle diplomatik ilişki kurduğu 1979'dan bu yana Tayvan'a yapılan en üst düzey resmi ziyaret oldu.

11 Ağustos

Belarus'ta cumhurbaşkanlığı seçimini Aleksandr Lukaşenko'nun kazanmasının ardından başlayan protestolarda 2 binden fazla kişinin gözaltına alındı.

18 Ağustos

Batı Afrika ülkesi Mali'de darbeci askerler Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita ve bazı bakanları alıkoydu.

19 Ağustos

Askeri darbe girişimiyle alıkonulan Mali Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita, istifa ettiğini açıkladı.

26 Ağustos

ABD yönetimi, Güney Çin Denizi'nde devam eden inşaat çalışmaları ve askeri eylemlere destek sağladıkları gerekçesiyle Çinli 24 şirketi ve bazı Çin vatandaşlarını yaptırım listesine aldı.

27 Ağustos

Yeni Zelanda'nın Christchurch kentindeki 2 camiye düzenlediği silahlı saldırıda 51 kişiyi şehit eden, 49 kişiyi de yaralayan terörist Brenton Tarrant, ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

28 Ağustos

Japonya Başbakanı Abe Şinzo, sağlığını gerekçe göstererek 2012'den beri sürdürdüğü başbakanlık görevinden istifa etti.

Mali'de askeri cuntanın lideri Assimi Goita, darbeciler tarafından "cumhurbaşkanı" ilan edildi.

2 Eylül

ABD yönetimi, Afganistan'da ABD askerlerinin savaş suçu işlediği iddialarını soruşturan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Fatao Bensoudave diğer savcılık yetkililerine yaptırım kararı aldı.

4 Eylül

Hindistan'da 87 bin 115'e ulaşan günlük vaka sayısı, Kovid-19'un ortaya çıktığı Çin'de Aralık 2019'dan o güne kadar tespit edilen 85 bin 146 vakayı geride bıraktı.

7 Eylül

Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki Ceza Mahkemesi, Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili davada yargılanan sanıklardan 5'ine 20'şer, birine 10, 2 kişiye de 7'şer yıl hapis cezası verdi.

8 Eylül

Bosna Savaşı'nda (1992-1995) Boşnak sivillere karşı savaş suçu işlemekten aranan eski Sırp komutan Ratko Djurkovic, Bosna Hersek'in kuzeydoğusundaki Ugljevik kasabasında yakalandı.

10 Eylül

Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF), dünyada vahşi yaşam popülasyonunun son 46 yılda ortalama yüzde 68 azaldığını bildirdi.

11 Eylül

ABD Başkanı Donald Trump, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) ardından bir diğer Körfez ülkesi Bahreyn'in de İsrail ile ilişkileri normalleştirme konusunda anlaşmaya vardığını duyurdu.

12 Eylül

Mali'de 18 Ağustos'ta yapılan askeri darbenin ardından sivil yönetime geçiş sürecinin 18 ay olacağı ve bu sürenin sonunda seçimlere gidileceği bildirildi.

14 Eylül

Venüs'ün atmosferinde oksijensiz ortamlarda yaşayabilen mikroplar tarafından üretilen fosfin gazı bulunduğu keşfedildi.

15 Eylül

ABD yönetimi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygur halkının zorla çalıştırıldığı 5 kuruluştan pamuk, giysi, bilgisayar parçası ve saç ürünleri gibi malların ithalatını engelleyeceğini duyurdu.

16 Eylül

Japonya'da görevi bırakan Başbakan Abe'nin hükümetinde kabine sekreteri görevini üstlenen Suga Yoşihide, Temsilciler Meclisinde düzenlenen olağanüstü oturumda ülkenin yeni başbakanı seçildi.

17 Eylül

ABD Dışişleri Müsteşarı Keith Krach 3 günlük ziyaret için, Çin ile ihtilaflı Tayvan'a gitti. Ziyaret, Washington'ın Pekin yönetimiyle diplomatik ilişki kurduğu 1979'dan bu yana ABD Dışişleri Bakanlığı nezdinde Ada'da yaptığı en üst düzey temas oldu.

22 Eylül

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Kovid-19 salgınında "tehlikeli bir dönüm noktasına gelindiğini" belirterek bar ve restoranların saat 22.00'de kapanması talimatı verdi ve evden çalışmaya devam edilmesini istedi.

27 Eylül

Ermeni güçlerinin Dağlık Karabağ yakınlarında sivil yerleşimlere ateş açması üzerine Azerbaycan ordusu karşı saldırı başlattı.