ABD Başkanlık Seçimleri: 6 grafikle Trump döneminde Amerikan ekonomisi

ABD Başkanı Donal Trump, koronavirüs salgını öncesindeki dönemde, Amerikan ekonomisinin kendisinin yönetiminde tarihinin en iyi performansını sergilediğini iddia ediyor. Peki veriler ne diyor? BBC Reality Check ekibi araştırdı.

İddia: Başkan Trump, koronavirüs salgını öncesi, en büyük ve iyi ABD ekonomisini inşa ettiğini söylüyor.

Trump, tarihi ekonomik büyümeler kaydettiğini, işsizliği rekor derecelere düşürdüğünü, milyonlarca Amerikalıyı yoksulluktan kurtardığını ve yeniden seçilirse bunu tekrar yapacağını iddia ediyor.

Reality Check'in hükmü: Salgın öncesi ekonominin iyi bir performans gösterdiği doğru. Bu trend Obama yönetimi döneminde başlayan eğilimin devamıydı, ancak ekonominin daha iyi olduğu dönemler de oldu.

ABD ekonomisi, şu ana dek kayıtlara geçen en büyük ekonomik daralma ve 80 yıldan bu yanaki en büyük işsizlik oranlarıyla karşı karşıya.

ABD ekonomisini 6 grafikle inceledik.

Başkan Trump, Beyaz Saray'daki ilk üç yılında ortalama % 2,5 oranında ekonomik büyüme yakaladı.

Obama yönetiminin ilk üç yılında da benzer oranda (% 2,3) bir ekonomik büyüme vardı ve 2014 ortasındaki ekonomik büyüme (%5,5) çok daha iyiydi.

Ancak bu yılki koronavirüs salgını, kayıtların tutulmaya başlanmasından bu yanaki en büyük ekonomik daralmaya yol açtı.

Nisan, mayıs ve haziran aylarını kapsayan 2020'nin ikinci çeyreğinde, ekonomi %30'dan fazla daraldı. Bu oran 1958'deki %10'luk daralmanın üç katından daha fazla.

Kıyaslanabilir kayıtların izin verdiği kadar uzağa bakarsak, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'daki (GSYİH) büyümenin Trump dönemindekine kıyasla, çok daha yüksek olduğu birçok dönem olduğunu görüyoruz.

Örneğin, 1950'li yılların başlarında, yıllık GSYİH büyümesi % 10'ları aşıyor.

Başkan Trump, sık sık bir başarı ölçütü olarak ABD mali piyasalarındaki büyümeye, özellikle de Dow Jones Sanayi Endeksi'ne dikkat çekiyor.

Dow, ABD borsalarında işlem gören 30 büyük şirketin performans ortalaması ve bu yılbaşında rekor düzeylere yükseldi.

Ancak daha sonra, koronavirüs salgını nedeniyle düştü ve Trump göreve geldikten sonra elde edilen tüm kazanımlar kaybedildi.

Ama mali piyasalar, kayda değer şekilde direnç gösterdi ve şu anda büyük ölçüde toparlanıp, salgın öncesindeki seviyelere döndü.

Başkan Trump, salgından önce son 50 yılın en düşük işsizlik oranlarının yakalandığını iddia ediyor.

Bu doğru. Bu yıl şubat ayında, işssizlik yüzde 3,5'la son 50 yılın en düşük seviyesindeydi.

Ancak Obama yönetimi, aynı sürede daha çok istihdam yarattı.

Trump yönetiminde, salgından önceki üç yılda 6,4 milyon istihdam yaratıldı. Obama'nın son üç yılındaysa 7 milyon istihdam yaratıldı.

Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi, koronavirüs önlemleri ABD'deki işsizlik oranlarını hızla artırdı.

ABD'deki işsizlik, Nisan ayında % 14,7 ile 1930'lardaki Büyük Bunalım'dan bu yana en yüksek seviyesine çıktı.

ABD Çalışma Bakanlığı 20 milyondan fazla kişinin işsiz kaldığını ve 10 yıllık istihdam kazanımının tek bir ayda yitirildiğini açıkladı.

Nisanda zirve yapmasının ardından, işsizlik oranları ağustos ayında yüzde % 8,4'e düştü.

Gerçek ücretler (enflasyonun etkilerinden arındırılmış) Trump'ın ilk üç yılı boyunca istikrarlı bir şekilde arttı. Ancak bu eğilim, iki dönem ülkeyi yöneten Obama'nın ilk dört yılında başlamıştı.

Salgından önce gerçek ücret artışı, Şubat 2019'da yıllık % 2,1'e ulaşmıştı.

Bu, Obama'nın 2015'te elde ettiği %2,4'ten daha düşük.

Koronavirüs önlemlerinin başında, kazançlarda görülen hızlı artış ise büyük ölçüde en az kazanan Amerikalılar'ın orantısız bir şekilde işlerini kaybetmesinden kaynaklanıyordu.

Daha az kazananlar işsiz kalınca, ortalama saatlik ücret hızla yukarı çıktı.

Ekonomik kısıtlamaların hafifletilmesiyle, ortalama kazançlar düşmeye başladı.

Başkan Trump, 2019'da yoksulluğu tarihteki bütün başkanlardan daha çok azalttığını ileri sürmüştü.

Resmi verilere göre 2019'da ABD'de bir önceki yıla kıyasla 4,2 milyon daha az kişi yoksulluk içinde yaşıyordu.

Bu kayda değer bir azalma, ancak tarihteki en büyük azalma değil.

ABD Nüfus Sayım Bürosu, 1950'lerin sonundan beri yoksulluk verileri yayımlıyor. Bir yılda en büyük düşüş, 1966'da Başkan Lyndon B. Jonson döneminde, 4,7 milyon kişinin yoksulluktan kurtarılmasıyla kaydedildi.

2007/2008 kali krizi ve izleyen ekonomik daralma, yoksulluk oranlarında keskin yükselişlere yol açtı ve 2015'te Obama yönetimi döneminde büyüyen ekonomi ve artan istihdam oranlarıyla azalmaya başladı.

Başkan Trump döneminde, en azından salgına kadar büyüyen ekonomiyle, yoksulluk oranları da azaldı.

Ancak genel veriler, ABD'deki bölgeler ve etnik gruplar arasındaki farlılıkları maskeliyor. 2019'da nüfusun % 10,5'i yoksulluk içinde yaşarken siyah Amerikalılar'ın % 18,8'i, beyazların ise (Latin Amerikalı olmayan) % 7,3'ü yoksuldu.

2020 verileri henüz çıkmadı, ancak salgın nedeniyle yoksulluk oranlarında da büyük artış bekleniyor.