Dünyada 2014 Böyle Geçti

2014'ün son çeyreğinde ABD, Rusya, Ortadoğu ve Pakistan başta olmak üzere dünyada önemli gelişmeler yaşandı. ABD'de 8 yıl aradan sonra Cumhuriyetçiler Senato'da çoğunluğu elde ederken, Ferguson olayları, ülkede yeniden siyahilere yönelik ırkçılık tartışmalarının ana gündeme oturmasına neden oldu.

Arap Baharı'nın etkilediği önemli ülkelerden Tunus'ta demokratik seçimlerin gerçekleştirilmesi, İsrail'in Mescid-i Aksa'da ibadet edilmesine yönelik baskıları da artarak devam etti.

Rusya'nın, Avrupa'ya gaz sağlayacak Güney Akım projesini iptal etmesi, Katolik aleminin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus'un Türkiye ziyareti, Filistin Kurtuluş Örgütüne (FKÖ) bağlı Yahudi Yerleşim Birimi ve Ayrım Duvarıyla Mücadele Komisyonu Başkanı Ziyad Ebu Ayn'ın İsrail askerlerinin müdahalesinde hayatını kaybetmesi ve CIA'nın işkencelerini ortaya koyan rapor son çeyreğin önemli başlıkları olarak ön plana çıktı.

Batı Afrika ülkelerinde 6 binden fazla insanın hayatını kaybettiği Ebola salgını 2014 yılının öne çıkan olayları oldu. Suriye'deki iç savaş 2014 yılında da devam ederken, ülkedeki çatışmalarda ölenlerin sayısı 200 bini geçti, 3 milyondan Suriyeli ise sığınmacı durumuna düştü.

Pakistan'da Taliban tarafından bir okula düzenlenen baskın sonucunda 145 kişinin hayatını kaybetmesi ise sadece 2014'ün değil, son yılların en büyük terör eylemlerinden biri olarak kayıtlara geçti.

2014 yılının son çeyreğindeki önemli gelişmeler şunlar oldu:

1 Ekim

Türkiye ve AB arasında 16 Aralık 2013'te imzalanan, Türk vatandaşlarına vize muafiyeti getirilmesinin ilk adımı olan Geri Kabul Anlaşması yürürlüğe girdi. Geri Kabul Anlaşması'nın yürürlüğe girmesiyle yasa dışı yollarla Türkiye üzerinden AB topraklarına giren göçmenlerin, üç yıllık geçiş sürecinin ardından iadesi öngörülüyor. AB'de yasal ikameti olmayan Türk vatandaşlarının iadesi için ise geçiş dönemi söz konusu olmayacak.

NATO'nun yeni Genel Sekreteri seçilen Norveç'in eski başbakanı Jens Stoltenberg, görevi Anders Fogh Rasmussen'den devraldı.

ABD'de ilk Ebola vakası tespit edildi. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, Teksas eyaletinin Dallas kentinde tedavi altına alınan Amerikalı'da Ebola virüsüne rastlandığını bildirdi.

3 Ekim

İsveç'in yeni seçilen merkez-sol hükümeti Filistin'i devlet olarak tanıdı.

4 Ekim

ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan, Harvard Üniversitesi'ndeki konuşmasından dolayı özür diledi. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Biden'ın Harvard Üniversitesi'nde yaptığı konuşmada, Türkiye veya bölgedeki diğer müttefik ve partnerlerin kasten Suriye'de IŞİD veya diğer şiddet yanlısı aşırıcıların büyümesine destek verdiği veya imkan sağladığına yönelik oluşan herhangi bir imadan dolayı özür dilediği bildirildi.

6 Ekim

Avrupa'daki ilk Ebola vakasına rastlandı. İspanya'ya getirildikten üç gün sonra ölen Ebola hastası İspanyol misyoner Garcia Viejo'ya bakan hemşirelerden birine Ebola virüsünün bulaştığı tespit edildi.

7 Ekim

2014 Nobel fizik ödülünü Japon bilim adamları Isamu Akasaki (Meijo Üniversitesi), Hiroshi Amano (Nagoya Üniversitesi) ve Shuji Nakamura (California Üniversitesi) paylaştı. Nobel Komitesi, Akasaki, Amano ve Nakamura'nın verimli mavi LED (ışık yayan diyot) keşfiyle fizik ödülüne layık görüldüğünü, keşfin parlak ve enerji tasarrufu sağlayan beyaz ışık kaynaklarına olanak sağladığını açıkladı.

8 Ekim

Amerikalı bilim adamları Eric Betzig ve William E. Moerner ile Alman bilim adamı Stefan W. Hell geliştirdikleri "yüksek çözünürlüklü floresan mikroskop" çalışmalarıyla Nobel Kimya ödülüne layık görüldü.

10 Ekim

Belarus'un başkenti Minsk'te Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Liderler Zirvesi düzenlendi. Liderler, Avrasya Ekonomik Topluluğu'nun faaliyetine son veren anlaşmaya imza atarken, Avrasya Ekonomik Birliği'nin 1 Ocak 2015'te yürürlüğe girmesini kararlaştırdı.

24 Ekim

AB devlet ve hükümet başkanları 2030 enerji hedeflerinde uzlaştı. AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, "Sera gazlarının 1990 yılını esas alarak 2030'a dek en az yüzde 40 azaltılması bağlayıcı olacaktır" dedi.

26 Ekim

Mali'de ilk Ebola hastası yaşamını yitirdi. Dünya Sağlık Örgütü, Ebola salgınında ölenlerin sayısının 4 bin 922'ye çıktığını duyurdu.

27 Ekim

- Tunus'ta yapılan genel seçimlerde, Nida Tunus (Tunus'un Sesi) Partisi'nin 85 sandalye ile birinci, Nahda Hareketi Partisi'nin ise 69 sandalye kazanarak ikinci sırada yer aldığı açıklandı.

28 Ekim

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY), Suriye'nin Kobani (Ayn el Arap) ilçesine göndereceği peşmerge güçleri konvoyu Erbil'den hareket etti.

4 Kasım

ABD'deki ara seçimlerde resmi olmayan sonuçlara göre Cumhuriyetçi Parti, Kongre'nin iki kanadında da çoğunluğu elde etti. Senato'nun 100 sandalyesinden 36'sı için yapılan seçimlerde şu ana kadar Demokratlar 10, Cumhuriyetçiler ise 21 sandalyeyi kazandı. Böylece Senato'daki toplam sandalye dağılımında şu anda Demokratlar 44, Cumhuriyetçiler ise 51 sandalyeye sahip oldu. Böylece, Cumhuriyetçiler 8 yıl aradan sonra Senato'da çoğunluğu elde etmiş oldu.

5 Kasım

- İsrail'in yaklaşık 100 Yahudi'yi Mescid-i Aksa'nın avlusuna girişine izin vermesinin ardından, Aksa içinde ve çevresinde yaşanan çatışmalarda 27 kişi yaralandı. Bu sırada Aksa içinde bulunan Kıble Camisi'ne sığınan Müslümanları kovalayan İsrail askerleri, Kıble Camisini içerisinde postallarıyla gezerek, göstericileri tartakladı, bu esnada cami içerisindeki Kur'an-ı Kerimlerin etrafa saçıldığı görüldü.

12 Kasım

NATO Avrupa Müttefik Kuvvetleri Komutanı Philip Breedlove, Rus askeri birliklerinin Ukrayna'ya girdiklerini söyledi.

23 Kasım

İsrail kabinesinin İsrail'i "Yahudi ulus devleti" olarak tanımlayan yasa tasarısını onayladığı belirtildi. Başbakan Binyamin Netanyahu başkanlığında toplanan kabinede, "yeni vatandaşlık yasa tasarısı" görüşülerek, onaylandı. Söz konusu tasarıya göre, "İsrail'i Yahudi halkının ana vatanı ve ulus devleti" olarak tanımlanıyor ve her vatandaşın eşit haklara sahip olduğu" vurgulanıyor.

24 Kasım

Rusya, Gürcistan'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Abhazya Özerk Cumhuriyeti'yle "İttifak ve Stratejik Ortaklık Anlaşması" imzaladı. Anlaşmaya göre, taraflardan birine herhangi bir devlet ya da gruptan saldırı (silahlı saldırı) olursa diğer taraf bunu kendisine yapılmış kabul edecek ve taraflar birbirlerine askeri güç dahil gereken tüm yardımı sağlayacak.

25 Kasım

ABD'nin Ferguson kentinde mahkeme, 18 yaşındaki silahsız siyahi genç Michael Brown'u öldüren polis memuru Darren Wilson'a ceza verilmemesine karar verdi. ABD Başkanı Barack Obama, ABD'nin kanunlar ülkesi olduğunu belirterek, "Ferguson'daki jürinin kararını kabul etmek zorundayız" dedi. Kararın ardından ülke genelinde gösteriler başladı.  Gösteriler sırasında 29 kişinin gözaltına alındı.

28 Kasım

Katolik aleminin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus, Türkiye'nin büyük bir cömertlik göstererek birçok göçmeni kabul ettiğini ve sınırlarında meydana gelen bu dramatik durumdan doğrudan etkilendiğini belirterek,  "Uluslararası camianın bu göçmenlere yardım etmesi ahlaki bir mecburiyettir. Gerekli olan bu insani yardımın dışında bu trajediyi ortaya çıkaran sebeplere de kayıtsız kalınmamalıdır" dedi.

18 Kasım

Ermenilerin 1915 yılı olaylarının simgesi olarak gördüğü "Gazir Halısı" Beyaz Saray Ziyaretçi Merkezi'nde sergilenmeye başlandı.

1 Aralık

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Güney Akım Projesi'nde Bulgaristan ile anlaşma sağlanamadığı için projenin bu koşullarda geliştirilmesine devam etmeyeceklerini açıkladı.

2 Aralık

Fransa meclisi, iktidardaki Sosyalist Parti (PS) milletvekillerinin sunduğu, "Filistin'in devlet olarak tanınmasını" hükümetten talep eden karar tasarısını kabul etti.

5 Aralık

ABD genelinde siyahi Amerikalıların ölümüne neden olan polislerin yargılanmasına gerek görülmemesiyle ilgili jüri kararlarına tepkiler devam ederken, bir başka siyahi Amerikalı daha bir polis tarafından vurularak öldürüldü.

9 Aralık

- Senato İstihbarat Komitesi Başkanı Dianne Feinstein tarafından açıklanan raporda, CIA'in yakaladığı esirlere uluslararası hukuk dışında zarar verme ve acı çektirme taktikleri uyguladığı belirtildi. Raporda, "CIA tarafından 11 Eylül sonrasında kullanılan acımasız sorgulama tekniklerinin yararsız ve gizli servisin Kongre'ye ve kamuoyuna söylediği gaddarlıktan çok daha fazla" ifadesine yer verildi.

10 Aralık

- Filistin Kurtuluş Örgütü'ne bağlı Yahudi Yerleşim Birimi ve Ayrım Duvarıyla Mücadele Komisyonu Başkanı Ziyad Ebu Ayn'ın, Batı Şeria'nın Ramallah kenti yakınlarında İsrail askerlerinin müdahalesi sonucu hayatını kaybetti.

11 Aralık

Fransa'da meclisten sonra senato da Filistin'in devlet olarak tanınmasını hükümetten talep eden karar tasarısını kabul etti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "tarihi" olarak yorumlanan Hindistan ziyareti sırasında iki ülke arasında savunma, nükleer enerji ve petrol arama gibi alanlarda 20 anlaşma imzalandı. Anlaşma Rusya'nın, Batı'nın yaptırımlarına karşı bir hamlesi olarak değerlendirildi.

12 Aralık

Boko Haram'ın Kamerun'un kuzeyinde düzenlediği saldırılar son zamanlarda arttı. Kamerun'da güvenlik güçleriyle Boko Haram arasında çıkan çatışmalarda, 100'e yakın militan öldürüldü.

Dünya Sağlık Örgütü'nün son verilerine göre, Ebola virüsünün yol açtığı hastalık nedeniyle başta Sierra Leone, Gine ve Liberya'da olmak üzere 6 bin 533 kişi öldü. Batı Afrika'da ortaya çıkmasına rağmen ABD'den Kanada'ya, Almanya'dan İngiltere'ye, Suudi Arabistan'a kadar pek çok ülkede Ebola salgınına karşı önlem alındı. Salgınla mcadele için Batı Afrika ülkelerine dünyanın dört bir yanından maddi yardım ve sağlık ekipleri gönderildi.

13 Aralık

ABD Kongresi, Kürdistan Demokrat Partisi ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni "üçüncü sınıf terör örgütleri listesinden" çıkardı.

15 Aralık

Sydney kent merkezindeki bir kafede bulunanlar İran kökenli bir kişi tarafından rehin alındı. Rehin tutulanları kurtarma operasyonunda iki kişi öldü, üç kişi yaralandı.

Suriye'deki iç savaş 2014'ün son çeyreğinde de devam etti. Esed rejiminin sivil halka yönelik saldırıları aralıksız sürerken, ülkedeki çatışmalarda ölenlerin sayısı 200 bini geçti. BM Acil Durumlar Koordinatörü Valerie Amos, 7,6 milyondan fazla Suriyelinin ülke içinde yerlerinden edildiğini, 3 milyondan fazlasının da komşu ülkelere sığınmak zorunda kaldığını açıkladı. BM'nin rakamlarına göre dünya genelinde yerlerinden edilen her beş kişiden birisi Suriyeli.

16 Aralık

- Pakistan'ın Peşaver kentinde Pakistan Talibanı mensupları bir okula baskın düzenleyerek öğrenci ve öğretmenlerden oluşan 148 kişiyi katletti. Baskında 142 kişi yaralandı. Örgütün sözcüsü, amaçlarının "hükümet tarafından öldürülen Taliban üyelerinin intikamını almak" olduğunu açıkladı. Pakistan hükümeti ise terörle mücadeleden taviz vermeyeceklerini bildirdi.

17 Aralık

Pakistan ordusu, Taliban militanlarına yönelik ortak askeri operasyon düzenlenmesi konusunda Afganistan yönetimi ile anlaştıklarını açıkladı.

19 Aralık

Avustralya'nın Cairns kentindeki bir evde yaşları 1 buçuk ile 15 arasındaki 8 çocuğun cesedi bulundu. Polis, çocukların bıçaklanarak öldürüldüklerini bildirdi.

- Ankara