Haftanın Tarihine Bakış

Fikirleriyle insanlığa ışık tutan Mevlana Celaleddin Rumi, 30 Eylül 1207'de Horasan'ın Belh şehrinde doğdu.

Karaman'a 1222 yılında gelen Mevlana, yaşamını "Hamdım, piştim, yandım" sözleriyle özetledi. Tasavvuf dünyasında şiirleri ve düşünceleriyle bir çığır açan Mevlana, insanlığa şöyle seslendi:

"Gel, gel, ne olursan ol yine gel, ister kafir, ister mecusi, ister puta tapan ol yine gel, bizim dergahımız, ümitsizlik dergahı değildir, yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel…"

Mevlana, ölüm gününü yeniden doğuş günü olarak kabul etti. Allah'a kavuşacağı için ölüm gününü, düğün günü veya gelin gecesi anlamına gelen "Şebi Arus" diye tanımlayan Mevlana, 17 Aralık 1273 tarihinde Hakk'ın rahmetine kavuştu.

-Belli başlı öteki olaylar

30 Eylül

1207- Mevlana Celaleddin Rumi, Belh kentinde dünyaya geldi.

1517- Oruç Reis, Cezayir zaferini elde etti.

1520- Kanuni Sultan Süleyman tahta çıktı.

1579- Sokullu Mehmet Paşa öldü.

1930- İlk sivil tayyarecilerimizden Vecihi (Hürkuş) Bey, kendi yaptığı tayyaresiyle Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu. Vecihi Bey,

Anadolu halkına ilk uçak gezilerini yapma olanağı da sağlamıştı.

1955- Amerikalı aktör James Dean, trafik kazasında 24 yaşında öldü.

1956- Soprano Leyla Gencer, San Francisco'da konser verdi.

1960- Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu.

1978- Başbakan Bülent Ecevit ilk "Köykent" uygulamasını Bolu'nun Mudurnu ilçesine bağlı Taşkesti köyünde başlattı.

1978- Edebiyat tarihçisi Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan, İstanbul'da öldü.

1991- İstanbul Metrosu'nun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.

1999- Eski Milli Eğitim, Kültür Bakanı Bolu Milletvekili Avni Akyol, kalp krizi sonucu vefat etti.

2010- Beyaz perdenin dev ismi Tony Curtis, 85 yaşında yaşamını yitirdi.

2012 - AK Parti 4. Olağan Büyük Kongresi'nde tek aday olan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yeniden genel başkanlığa

seçildi. Kongreye, Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi ve Irak'ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin lideri Mesud Barzani

dahil çok sayıda devlet ve hükümet başkanı katıldı.

1 Ekim

1730- Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa, Patrona Halil İsyanı'nı çıkaranların istekleri doğrultusunda Padişah

III. Ahmet tarafından boğduruldu.

1931- Ressam Ruhi Arel 51 yaşında öldü.

1942- Bakanlar Kurulu, eğlence yerlerinin saat 22.00'de kapatılması kararı aldı.

1949- Mao Zedong önderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu, Mao, Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilk başkanı seçildi.

1950- Şair Ali Faik Ozansoy öldü.

1951- Hava Harp Okulu açıldı.

1956- Yazar Eflatun Cem Güney, Andersen Masal Ödülü'nü kazandı.

1963- Cezayir Devlet Başkanı Ahmet Bin Bella, ülkede Fransızlara ait tüm toprakların kamulaştırılması emrini verdi.

1972- Boksör Cemal Kamacı, 63,5 kiloda Avrupa Şampiyonu oldu.

1985- İsrail güçlerinin, Tunus'taki Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) bürolarına düzenlediği hava saldırısında 68 kişi öldü.

1987- Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği devlet başkanlığını üstlendi.

1992- Bitlis'in merkeze bağlı Cevizdalı köyüne saldıran teröristler, aralarında çocuk ve kadınların da bulunduğu 37

kişiyi öldürdü, 20 kişiyi yaraladı, 13 korucuyu kaçırdı.

1992- Kadınların da harp okullarına alınmasına ilişkin yasa tasarısı TBMM'de kabul edildi.

1995- Afyonkarahisar Dinar'da 6,1 büyüklüğündeki depremde 90 kişi öldü, 250 kişi yaralandı.

1998- Terör örgütüne destek veren, elebaşını barındıran Suriye'ye karşı, önce Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Atilla

Ateş, ardından Başbakan Mesut Yılmaz uyarılarda bulundu. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, TBMM'nin yeni yasama

yılı açılışındaki konuşmasında "Sabrımız taşmak üzeredir" dedi.

2004- Hatay'ın İskenderun ilçesinde batan MV-Ulla gemisinin acentesine, denizi kirlettiği gerekçesiyle Hatay İl Çevre ve

Orman Müdürlüğünce 149 milyar lira ceza verildi.

2005- Kocaeli Ford Otosan Rallisi'nde yarış araçlarından birinin çarpması sonucu ağır yaralanan Kanal D kameramanı

Besim Kemal Dede vefat etti.

2008- Yazar, araştırmacı, bilim adamı Metin And, Ankara'da yaşamını yitirdi.

2011- İspanya'nın kuzeydoğusundaki Bask bölgesinin bağımsızlığı için mücadele eden ve AB terör örgütleri listesinde

bulunan ETA'ya bağlı Ekin adlı örgüt kendini feshettiğini açıkladı.

2011- Cumhuriyet Senatosu tabii üyelerinden Mehmet Suphi Gürsoytrak, 86 yaşında Ankara'da vefat etti.

2012 - Fenerbahçe Futbol Kulübü, Brezilyalı kaptan Alex de Souza ile yollarını ayırdı.

2 Ekim

1187- Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ü zapt ederek 88 yıllık Frank işgaline son verdi.

1608- Modern teleskobun prototipi Jan Lippershey tarafından yapıldı.

1730- III. Ahmet'in tahttan indirilmesiyle I. Mahmut tahta çıktı.

1730- Divan şairi Nedim 48 yaşında öldü.

1836- Darwin, Brezilya, Galapagos Adaları ve Yeni Zelanda'yı kapsayan beş yıllık gezisinden İngiltere'ye döndü. Bu çalışmaları,

1859'da yayımlayacağı "Türlerin Kökeni" adlı çalışmasının kaynağını oluşturdu.

1923- İstanbul'a 13 Kasım 1918'de gelen ve 16 Mart 1920'de kenti tamamen işgal eden İtilaf Devletlerinin son birlikleri,

Dolmabahçe rıhtımından gemilere binerek kenti terk etti.

1953- Batı Almanya, NATO'ya kabul edildi.

1957- Orta Doğu Teknik Üniversitesinin temeli atıldı.

1963- Sivas Kongresi Heyeti Temsiliye üyelerine ve Birinci TBMM üyeliklerine aylık bağlayan kanun kabul edildi.

1963- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Refet Bele öldü.

1964- Bilim adamları, sigaranın kanser nedeni olabileceği yönündeki bulguları açıkladı.

1970- Ankara'da, Merkezi Antlaşma Örgütü CENTO binasına bomba atıldı.

1973- Operet sanatçısı, besteci Cemal Sahir Kehlibağcıoğlu 73 yaşında öldü.

1974- Eski Milli Birlik Komitesi üyesi General Cemal Madanoğlu ve arkadaşları Sıkıyönetim Askeri Mahkemesindeki

"Cunta" davasında beraat etti.

1975- ABD, Türkiye'ye konulan silaha ambargosunu kısmen kaldırdı.

1976- Dünya Ağır Sıklet Boks Şampiyonu Muhammed Ali Clay, İstanbul'a geldi.

1984- 12 Eylül 1980 sonrası ilk grev Tuzla'da iki tersanede başladı.

1985- Aktör Rock Hudson, AIDS'e yenik düşerek 59 yaşında Beverly Hills'deki evinde öldü.

1989- TV-3 ile GAP TV yayına başladı.

1992- Ege Denizi'ndeki tatbikatlar sırasında, ABD'ye ait uçak gemisi Saratoga'dan atılan iki füze "Muavenet Muhribi"ne

isabet etti; gemi komutanıyla beraber beş denizci şehit oldu, 13 personel yaralandı.

2005- Ressam Münip Özben vefat etti.

2006- Nobel Tıp Ödülü Amerikalı Andrew Fire ile Craig Mello'ya verildi. Nobel Edebiyat Ödülü Orhan Pamuk'un,

Nobel Barış Ödülü de Bangladeşli Muhammed Yunus'un oldu.

2007- Disk atma dalında 1956, 1960, 1964 ve 1968'de üst üste dört kez olimpiyat şampiyonu olan Amerikalı atlet Al Oerter,

71 yaşında kalp krizinden öldü.

2011- Eski BBP Genel Başkanı Yazıcıoğlu ile 5 kişinin hayatını kaybettiği helikopter kazasına ilişkin soruşturmada

mahkemeye sevk edilen 12 kişiden 4'ü muvazzaf asker 7 zanlı tutuklandı. Tutuklanan muvazzaf askerler arasında,

olay yerine ait görüntülerde helikopterden parça söktükleri iddia edilen Nusret M. ile Aydın Ö. de bulunuyor.

2012 - Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ölümüyle ilgili iddialar üzerine yürüttüğü soruşturma kapsamında 8. Cumhurbaşkanı

Turgut Özal'ın cenazesi Topkapı'daki Anıt Mezar'dan çıkarılarak Adli Tıp Kurumu'na götürüldü.

2012 - 28 Şubat döneminin Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yürüttüğü 28 Şubat

Soruşturmasında "mağdur" sıfatıyla ifade verdi.

3 Ekim

1906- Berlin'de toplanan I. Telsiz Telgraf Kongresi'nde "S.O.S" tehlike sinyali olarak kabul edildi.

1922- Mudanya Konferansı başladı. Mütareke 11 Ekim 1922'de imzalandı.

1922- İlk "faks" (facsimile photo-belgegeçer) Washington DC'de telefon hattı üzerinden gönderildi.

1926- Atatürk'ün ilk heykeli İstanbul Sarayburnu'nda açıldı.

1929- Sırp Krallığı, Hırvatlar ve Slovenler, adlarını  "Yugoslavya Krallığı" olarak değiştirdi.

1931- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası hizmete açıldı.

1932- Bağımsızlığını kazanan Irak, Milletler Cemiyetine katıldı.

1951- Fenerbahçeli milli futbolcu Lefter Küçükandonyadis, 17 bin 500 liralık transfer ücretiyle İtalya'nın Fiorentina

takımına transfer oldu.

1952- İngiltere ilk atom bombası denemesini, Monte Bello Adası'nda yaptı.

1960- Yüksek Adalet Divanı Yassıada'da çalışmalarına başladı.

1966- İstanbul Kadıköy'deki son tramvay hattı kaldırıldı.

1971- Sovyetler Birliği ile ABD arasında kısa adı "SALT" olan Stratejik Silahları Sınırlama Antlaşması imzalandı.

1984- Yazar Muazzez Tahsin Berkand vefat etti.

1991- Rum Ortodokslarının dini lideri Fener Rum Patriği 1. Dimitrios, kalp krizi sonucu İstanbul'da öldü.

1993- Emekli Büyükelçi, Barış Derneği Başkanı Mahmut Şerafettin Dikerdem 77 yaşında yaşama veda etti.

1994- II. Nükleer Karşıtı Kongre İstanbul'da toplandı.

1997- Avrasya feribotunu kaçırmaktan mahkum Muhammed Emin Tokcan ile Viskhan Abdurrahmanov firar etti.

1999- Sony firmasının kurucusu Akio Morita 78 yaşında öldü.

2004- Çocuk psikolojisi alanında Türkiye'nin önde gelen isimlerinden Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu vefat etti.

2005- 12 Eylül darbesini gerçekleştiren Milli Güvenlik Konseyi üyelerinden emekli Orgeneral Nurettin Ersin öldü.

2008- Hakkari'nin Şemdinli ilçesindeki Aktütün Sınır Karakoluna teröristlerce düzenlenen saldırıda 17 asker şehit oldu.

2011- İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, ikinci "Balyoz Planı" davasının, "Balyoz Planı" davasıyla birleştirilmesine karar verdi.

Hakkında yakalama kararı bulunan Tümgeneral Beyazıt Karataş tutuklandı. İkinci "Amirallere suikast girişimi" davası kapsamında

tutuklu bulunan Koramiral Deniz Cora, "Balyoz Planı" soruşturması kapsamında da tutuklandı.

2011- Nobel Tıp Ödülü'nü, Amerikalı Bruce Beutler, Lüksemburglu Jules Hoffmann ile Kanadalı Ralph Steinman aldı. Rockefeller

Üniversitesi, 2011 Nobel Tıp Ödülü'nün üç ortağından Kanadalı bilim adamı Ralph Steinman'ın 30 Eylül'de öldüğünü açıkladı.

2012-  Suriye'nin Rakka kentine bağlı Tel Abyad ilçesinden ateşlenen top mermisinin Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesine düşmesi

sonucu 5 kişi öldü, 9 kişi yaralandı.

4 Ekim

1535- İncil'in tamamının İngilizceye ilk çevirisi İsviçre'de tamamlandı.

1669- Ressam Rembrant 63 yaşında öldü.

1675- Hollandalı bilim adamı Christian Huygens cep saatinin patentini aldı.

1789- Parisli kadınlar Versailles Sarayı'na yürüdü.

1883- İstanbul'u Paris'e bağlayan Orient Express ilk yolculuğuna çıktı.

1905- Orville Wright, uçakla 33 dakika havada kalarak, ilk uçan adam unvanını kazandı.

1911- İlk halk asansörü, Londra'nın Earl's Court metro istasyonunda hizmete başladı.

1922- Himayei Hayvanat Cemiyeti adıyla Türkiye'deki hayvanları koruma amacı güden ilk dernek kuruldu.

1923- Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim, Milli Hükümeti destekleyen beyannamesini yayımladı.

1926- Medeni Kanun yürürlüğe girdi.

1931- Chester Gould tarafından yaratılan "Dick Tracy" komedi filminin ilk gösterimi yapıldı.

1957- Sovyetler Birliği'nin ilk yapay uydu Sputnik'i fırlatmasıyla ABD ile arasındaki uzay yarışı başladı.

1958- İlk transatlantik jet servisi, Londra ve New York arasında seferlerine başladı.

1959- Dünya Serbest Güreş Şampiyonası Tahran'da yapıldı. Türkiye 57 ve 62 kiloda madalya aldı ve takım halinde dünya

ikincisi oldu.

1959- Sovyet uzay roketi Luna-3, ayın görünmeyen yüzünün ilk fotoğraflarını çekti.

1968- Ankara'da Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve İdari İlimler Fakültesinde boykot başladı.

1986- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Komisyonuna kişisel başvuru hakkını kabul etti.

1990- Ressam, gazeteci Agop Arad 77 yaşında öldü.

1992- Kuzey Irak'taki Kürt Parlamentosu, Federe Kürt Devleti kurulduğunu açıkladı.

1993- Rusya Federasyonunda Boris Yeltsin'e bağlı ordu birlikleri, komünistlerin kapatma kararına karşı direndiği parlamento

binasını bastı. Moskova'da olağanüstü hal ilan edildi.

2010- Gazeteci Turhan Ilgaz vefat etti.

2011- Türk sinemasının unutulmaz karakter oyuncularından Muzaffer Tema, 92 yaşında İzmir'in Çeşme ilçesinde vefat etti.

2012 - TBMM Genel Kurulu'nda, TSK'nın yabancı ülkelere gönderilmesi ve görevlendirilmesi de dahil Hükümet'e 1 yıl süreyle

yetki verilmesini öngören Başbakanlık Tezkeresi kabul edildi.

5 Ekim

1896- Avusturya gazetesi "Wiener Presse", Alman fizikçi Wilhelm Roentgen'in yeni bir radyasyon çeşidini (bugünkü bilinen

adıyla "x-ray") bulduğunu açıkladı.

1908- Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.

1908- Avusturya imparatorunun ilhak notasını imzalamasıyla Bosna-Hersek, Osmanlı toprağı olmaktan çıktı.

1911- İtalyan kuvvetleri Gelibolu'yu işgal etti.

1925- İlk Cumhuriyet altını, İstanbul Darphanesinde basıldı. İlk para Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.

1926- İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.

1930- Dünyanın en büyük hava gemisi R.101 havada patladı, 44 kişi öldü.

1931- Başbakan İsmet İnönü ile Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan

Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.

1934- İspanya'da iç savaş başladı.

1947- Atina'da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları'nda Türkiye birinci oldu.

1953- Türkiye, BM Güvenlik Konseyine kırk oyla üye seçildi.

1970- Enver Sedat, Mısır Devlet Başkanı oldu.

1979- İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, bir aşk skandalı sonucu hükümetten istifa etti.

1979- Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat Ankara'ya geldi. FKÖ Temsilciliği açıldı.

1988- Şili'de Pinochet rejimine karşı referandum yapıldı.

1989- Dalai Lama Nobel Barış Ödülü'nü aldı.

1996- Besteci Fehmi Ege 76 yaşında öldü.

1997- Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En iyi film ödülünü, Ferzan Özpetek'in yönettiği "Hamam" filmi aldı.

2007- Eski bayındırlık ve iskan bakanlarından Koray Aydın, Yüce Divanda yargılandığı davada, "ihaleye fesat karıştırdığı",

"görevini kötüye kullandığı" ve "haksız mal edindiği" suçlamalarından beraat etti.

2009- DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi, sendika genel merkezindeki odasında ayağından vurularak yaralandı, kaçmaya

çalışan saldırgan yakalandı.

2011- SİPA Press'in kurucusu, gazeteci Gökşin Sipahioğlu, Paris'teki Amerikan Hastanesi'nde 85 yaşında vefat etti.

2011- Televizyon izlenme oranlarını ölçen başlıca reyting sistemini geliştiren Arthur C. Nielsen Jr, 92 yaşında ABD'de hayatını

kaybetti. Nielsen, Parkinson hastasıydı.

2012- Kentsel dönüşüm, Başbakan Erdoğan'ın İstanbul Esenler Havaalanı Mahallesi'nde katıldığı törenle başladı.

6 Ekim

1605- Lala Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Estergon Kalesi'ne girdi.

1657- Osmanlı bilgini Katip Çelebi öldü.

1889- Thomas Edison ilk hareketli resim gösterimini gerçekleştirdi.

1923- Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk birlikleri İstanbul'a girdi; kent düşman işgalinden kurtuldu.

1923- Damat Ferit Paşa, Fransa'nın Nis kentinde öldü.

1923- Amerikalı astronom Hubble, Andromeda galaksisini keşfetti.

1926- Türkiye'de ilk uçak fabrikası Kayseri'de açıldı.

1930- I. Balkan Konferansı Atina'da toplandı.

1951- Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Stalin, ülkesinin atom bombasına sahip olduğunu açıkladı.

1964- Birinci Antalya Altın Portakal Film Şenliği başladı.

1964- Karikatürist Kosma Togo 69 yaşında vefat etti.

1968- Şair, yazar ve psikolog Sabri Esat Siyavuşgil 61 yaşında öldü.

1969- Cumhuriyet gazetesinin sahibi ve gazeteci Doğan Nadi yaşama gözlerini yumdu.

1971- 6. Akdeniz Oyunları, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından İzmir'de törenle açıldı.

1981- Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, askeri bir tören sırasında öldürüldü. Suikastı Müslüman Kardeşler örgütü üstlendi.

1986- TV'nin ikinci kanalı çeşitli eğlence programlarıyla resmen açıldı.

1990- Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Parti Meclisi üyesi Doç. Dr. Bahriye Üçok, kargoyla gönderilen bombalı paketin

patlaması sonucu 71 yaşında öldü.

1993- İş adamı Nejat Eczacıbaşı, ABD'de 80 yaşında vefat etti.

2007- Motorlu taşıt olmaksızın sadece kas gücüyle dünyayı dolaşan ilk insan olmak için on üç yıl önce yola çıkan İngiliz

maceracı Jasonwis, pedallı kayığıyla Greenwich'de bir iskeleye yanaşarak, serüvenini tamamladı.

2011- Apple firmasının efsanevi kurucusu Steve Jobs 56 yaşında hayatını kaybetti. Jobs'ın pankreas kanseri tümörünün

yol açtığı solunum durmasından öldüğü açıklandı. - Ankara