Haftanın Tarihine Bakış

Türkiye, 1950 yılı Temmuz ayı sonlarında Kore'ye asker gönderilmesi tartışmalarına sahne oldu.

Hükümetin, 25 Temmuz'da Kore'ye asker gönderilmesi yönünde aldığı kararı protesto eden Türk Barışseverler Cemiyeti Başkanı Behice Boran ile Genel Sekreteri Adnan Cemgil, 29 Temmuz günü tutuklandı.

Cumhurbaşkanı Celal Bayar başkanlığında 25 Temmuz'da toplanan Bakanlar Kurulu, Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye 25 Haziran'da saldırmasıyla başlayan savaşa bir askeri birlik gönderme kararı aldı.

Kore'ye asker gönderilmesinin NATO'ya girişi kolaylaştıracağı düşüncesinde olan Adnan Menderes hükümetinin Dışişleri Bakanı Fuad Köprülü, kararı telgrafla Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Trygve Lie'ye bildirdi.

CHP ise karara katıldığını ancak Meclis onayı alınmadan yurt dışına asker gönderilemeyeceği gerekçesiyle kararın Anayasa'ya aykırı olduğu görüşünü savundu.

Türkiye, NATO'ya girmek amacıyla birkaç ay önce yaptığı başvuruyu da 1 Ağustos 1950'de yineledi.

Kore Savaşı'nda 721 şehit, 2 bin 147 yaralı, 234 tutsak ve 175 kayıp veren Türkiye, 21 Şubat 1952'de Kuzey Atlantik Paktı Örgütüne (NATO: North Atlantic Treaty Organization) resmen katıldı.

-Belli başlı öteki olaylar

29 Temmuz

1832- İbrahim Paşa komutasındaki Mısır ordusu, Osmanlı ordusunu yenilgiye uğrattı.

1856- Ünlü besteci Robert Schumann öldü.

1890- Hollandalı ressam Vincent Van Gogh öldü.

1948- 14. Olimpiyat Oyunları Londra'da başladı. Türkiye, 6 altın, 4 gümüş ve 2 bronz madalyayla olimpiyat beşincisi oldu.

1951- Galatasaray kulübünün kurucularından Ali Sami Yen öldü.

1958- Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesinin (NASA) kuruluşu ABD Kongresinde onaylandı.

1960- Eski başbakanlardan Hasan Saka 74 yaşında İstanbul'da öldü.

1965- Dünya Daktilo Şampiyonası'nda Türkiye birinci oldu.

1981- İngiltere Prensi Charles, Lady Diana Spencer ile evlendi.

1989- İran'da Devlet Başkanlığı seçimini Haşimi Rafsancani kazandı.

1992- Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Kemal Kayacan, üç terörist tarafından, İstanbul'daki evinde uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü.

2006- Gazeteci yazar Halit Çapın 70 yaşında vefat etti.

2010- Euro bölgesinde ekonomik kriz: İtalya Parlamentosu, 2012 yılına kadar bütçe açığını azaltmak için hazırlanan 25 milyar avroluk tasarruf planını kabul etti.

2011- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Işık Koşaner, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Erdal Ceylanoğlu, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Eşref Uğur Yiğit ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hasan Aksay emekliliğini istedi. Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Necdet Özel, Kara Kuvvetleri Komutanlığına atandı ve Genelkurmay Başkan Vekili olarak görevlendirildi.

2011- "Kamuoyunu yönlendirme amaçlı internet siteleri kurulduğu" yönündeki iddialara ilişkin hazırlanan iddianame İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi. Ege Ordu Komutanı Orgeneral Nusret Taşdeler, Tümgeneral Hıfzı Çubuklu, eski 1. Ordu Komutanı emekli Orgeneral Hasan Iğsız ve Kuzey Deniz Saha Komutanı Koramiral Mehmet Otuzbiroğlu'nun da aralarında bulunduğu 22 tutuksuz sanık hakkında yakalama emri çıkartıldı.

2012- Yıldız Erkekler Basketbol Milli Takımı, Avrupa Basketbol Şampiyonası'nda Fransa'yı 66-61 yenerek Avrupa şampiyonu oldu.

30 Temmuz

1784- "Ansiklopedi"nin kurucusu Fransız edebiyatçı, filozof Denis Diderot, Paris'te öldü.

1896- Alman İmparatorluğunun kurucusu ve ilk Şansölyesi Otto Von Bismarck öldü.

1908- Aralarında Cemal ve Talat paşalar ile Cavit Bey'in de bulunduğu Selanik İttihat ve Terakki Cemiyeti sorumluları İstanbul'a geldi.

1922- Başkomutan Mustafa Kemal, Genelkurmay Başkanı Fevzi ve Garp Cephesi Komutanı İsmet paşalar, Akşehir'de "Büyük Taarruz"un ayrıntılarını görüştü.

1953- Demiryolları, devlet işletmesi haline getirildi.

1990- Sinema sanatçısı Hüseyin Peyda öldü.

1992- Grekoromende 62 kiloda Akif Pirim, Barselona Olimpiyatları'nda şampiyon oldu.

1995- Çeçenistan ve Rusya arasındaki savaşa son veren bir dizi anlaşma Grozni'de imzalandı.

2006- Türkiye'de kadın haklarının önde gelen savunucularından Gazeteci yazar Duygu Asena, yaşama veda etti.

2007- İsveçli yönetmen İngmar Bergman 89 yaşında öldü.

2008- Anayasa Mahkemesi, AK Parti'nin kapatılması istemiyle açılan davayı karara bağladı. Anayasa Mahkemesinin 6 üyesi partinin "kapatılması", 5 üye ise "kapatılmaması" yönünde oy kullandı. Anayasa'da kapatma için aranan nitelikli çoğunluk olan 7 üyenin oyuna ulaşılamadı. Ancak Yüksek Mahkeme, AK Parti'nin 2008'de aldığı Hazine yardımından 1/2 oranında yoksun bırakılmasına karar verdi.

2008- İzmir'de "Gediz", Gaziantep'te "Gazikent" adıyla iki vakıf üniversitesi kurulmasına ilişkin tasarı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.

2008- TBMM Başkanı Köksal Toptan, "TBMM Onur Ödülü"nü törenle tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık'a verdi

2009- Türkiye, 3G sistemlerinin kullanıldığı 121. ülke oldu. Gece yarısından itibaren GSM operatörleri 3G hizmeti sunmaya başladı.

2011- Şair ve siyaset adamı Kemal Burkay, hükümetin "Kürt Sorunu" konusundaki açılım çabalarına destek vermek üzere 31 yıldır yaşadığı İsveç'ten Türkiye'ye döndü.

31 Temmuz

1560- Piyale Paşa, Tunus'un Cerbe Adası'nı ele geçirdi.

1886- Ünlü Macar piyanist ve besteci Franz Liszt 75 yaşında öldü.

1908- II. Abdülhamit döneminde resmi bir göreve dönüşen "hafiyelik" resmen ortadan kaldırıldı.

1921- Yunan Kralı Konstantin, işgal sırasında Eskişehir'e geldi.

1922- İstiklal Mahkemeleri Kanunu TBMM'de kabul edildi.

1922- Türkiye'nin ilk resmi spor teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı kuruldu.

1932- Keriman Halis, Belçika'da Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi. Atatürk kendisine "Ece" soyadını verdi.

1932- Almanya'da 230 milletvekilliği alan Naziler birinci parti oldu. Sosyal demokratlar 133, komünistler 89 milletvekili çıkardı.

1936- İspanya'da General Franco'nun faşist güçleri Madrid'i kuşattı.

1944- "Küçük Prens" adlı eseriyle ünlü Fransız pilot ve yazar Antoine de Baint- Exupery, Akdeniz semalarında keşif uçuşu sırasında kayboldu.

1949- Veliefendi Hipodromu'nda seyirciler at yarışlarına hile karıştırıldığı iddiasıyla hakem kulesini ve tribünleri yaktı.

1952- Türkiye'nin ilk sendikal konfederasyonu olan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) kuruldu.

1959- Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) adaylığı için resmen başvurdu.

1971- ABD'li astronotlar David Scott ve James Irvin, ay yüzeyinde dört tekerlekli bir araçla gezdi.

1980- ASELSAN ilk Türk telsizini üretti.

1980- Silahlı saldırıya uğrayan Atina Büyükelçiliği İdari Ataşesi Galip Özmen öldü.

1996- Gazetelerin promosyon faaliyetlerini kültürel ürünler dışında sınırlama getiren yasa kabul edildi.

1997- İş adamı yazar Feyyaz Tokar 66 yaşında İstanbul'da öldü.

1 Ağustos

1063- İlk Selçuklu Devleti Hükümdarı Tuğrul Bey öldü.

1521- Osmanlı orduları, Belgrad'ı kuşatma altına aldı.

1571- Lala Mustafa Paşa, Magosa'ya girerek Venedik Cumhuriyeti egemenliğindeki Kıbrıs'ı ele geçirdi.

1840- İlk Türkçe gazete Ceridei Havadis yayımlanmaya başlandı.

1931- New York'tan uçarak Yeşilköy'e inen Russel Boardman ve John Polando adlı havacılar Yalova'da Mustafa Kemal Paşa tarafından kabul edildi.

1933- İstanbul Darülfünununun yerini üniversite aldı. İstanbul Üniversitesi kuruldu.

1936- Berlin Olimpiyatları, Hitler'in de katıldığı seremoniyle açıldı. Amerikalı siyahi atlet Jesse Owens, oyunlarda tüm rekorları alt üst ederek dört altın madalya kazandı.

1950- Türkiye, NATO'ya girmek için yaptığı başvuruyu yineledi.

1971- Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) kuruldu.

1975- Helsinki Nihai Senedi (Helsinki İnsan Hakları Sözleşmesi) imzalandı.

1977- Süleyman Demirel'in başbakanlığında kurulan ve MSP ile MHP'nin koalisyon ortağı olarak katıldığı İkinci MC Hükümeti güvenoyu aldı.

1978- ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisinde alınan kararla Türkiye'ye uygulanan silah ambargosu şartlı olarak kaldırıldı.

1993- Terör örgütü PKK'nın, Batman'ın Sason ve Hakkari'nin Çukurca ilçelerinde giriştiği iki saldırıda on yedi er şehit düştü, yirmi dokuz er yaralandı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih öldürüldü.

2001- Azerbaycan, Sovyetler Birliği'ne bağlı iken kabul ettiği Kiril alfabesinden 1920'lerin başında bağımsız iken kısa süre uyguladığı Latin alfabesine yeniden geçti.

2002- ABD, bazı Güneydoğu Asya ülkeleriyle kapsamlı terörle mücadele anlaşması imzaladı.

2005- Suudi Arabistan Kralı Fahd, uzun bir hastalık dönemi ve 23 yıllık iktidarın ardından 84 yaşında öldü. Yerine 1955'ten bu yana fiilen krallığı yöneten 82 yaşındaki veliaht Prens Abdullah Bin Abdülaziz geçti. Savunma Bakanı Sultan Bin Abdülaziz ise veliaht prens oldu.

2007- ABD'nin 2004 ve 2005 yıllarında Irak güvenlik güçlerine dağıttığı 190 bin kadar silahın kaybolduğu ortaya çıktı.

2007- Papa II. Jean Paul'e düzenlenen suikast girişimine karışmaktan yargılanarak suçsuz bulunan Bulgar Sergey Antonov öldü.

2008- Konya'nın Taşkent ilçesine bağlı Balcılar beldesinde bir vakfa ait üç katlı kız öğrenci yurdu çöktü. Enkaz altında kalan 18 kişi hayatını kaybetti, 27 kişi yaralandı.

2008- Türk Tarih Kurumu Başkanlığı'na Prof. Dr. Ali Birinci getirildi.

2010- Yüksek Askeri Şura çalışmalara başladı. 4 Ağustos'ta açıklanan kararda Genelkurmay Başkanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığına yapılacak atamalar kararda yer almadı. "Kriz" tartışmalarının yaşandığı süreçte "Kara Kuvvetleri Komutanı olacağı" konuşulan Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Atila Işık emekliliğini istedi. 9 Ağustos'ta ise Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Işık Koşaner'in Genelkurmay Başkanlığına, Şura kararları ile 1. Ordu Komutanlığına getirilen Orgeneral Erdal Ceylanoğlu'nun da Kara Kuvvetleri Komutanlığına atanmasına ilişkin kararname Resmi Gazete'de yayımlandı.

2011- Yüksek Askeri Şura, Başbakan Erdoğan'ın başkanlığında Genelkurmay Karargahı'nda toplandı. YAŞ toplantısında oturma düzeninde değişiklik yapıldı. Genelkurmay Başkanı ile birlikte masa başına oturan Başbakan, bu yıl masa başında tek başına yer aldı.

2012- - Atatürk'ün manevi kızı Ülkü Adatepe, Ankara'dan İstanbul'a dönüşünde TEM otoyolunun Sakarya- Akyazı mevkisinde geçirdiği trafik kazasında 79 yaşında hayatını kaybetti.

2012-  Türkiye Erkek Milli Curling Takımı, Macaristan'ın Debrecen kentinde düzenlenen 5. Uluslararası Debrecen Turnuvası'nda 5 maçını da kazanarak şampiyon oldu.

2 Ağustos

1492- İspanya'da, Musevilere dinlerini değiştirmeleri, aksi takdirde ülkeden ayrılmaları için verilen süre sona erdi. İspanya Musevilerinin çoğu, Kemal Reis'in kadırgalarıyla İstanbul'a geldi ve Osmanlı Devleti'nce hoşgörüyle karşılandı.

1875- Dünyanın ilk buz pateni pisti Londra'da açıldı.

1914- Almanya, Rusya'ya savaş ilan etti.

1914- Osmanlı Devleti ile Almanya arasında işbirliği anlaşması imzalandı.

1914- Osmanlı Devleti seferberlik ilan etti.

1921- İtalyan tenor Enrico Caruso öldü.

1922- Telefonun mucidi Alexandr Graham Bell öldü.

1926- "Lotus" adlı Fransız gemisi, Türk sularında "Bozkurt" adlı Türk gemisine çarparak batmasına yol açtı.

1930- Yönetmen, tiyatro ve sinema sanatçısı Ahmet Fehim 74 yaşında öldü.

1944- Türkiye, İngiltere ve ABD'nin önerisi üzerine Almanya ile siyasal ve ekonomik ilişkilerini kesti.

1945- II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa'sına yön vermek için Potsdam'da bir araya gelen ABD Başkanı Harry Truman, İngiltere Başbakanı Winston Churchill ve Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Joseph Stalin, görüşmelerini tamamladı. Almanya, konferansta Amerikan, İngiliz, Fransız ve Sovyet komutanlarınca yönetilecek dört ayrı işgal bölgesine ayrıldı.

1959- Diyarbakır'da "Sinan I" petrol kuyusu işletmeye açıldı.

1990- Irak'ın Kuveyt'i işgali üzerine, Kuveyt Emiri Şeyh Cabir es-Sabah Suudi Arabistan'a kaçtı.

2006- Gazeteci Yılmaz Çetiner 79 yaşında vefat etti. Çetiner, 1956-1957 yıllarında AA'nın İsviçre muhabirliğini yapmıştı.

2008- AK Parti İstanbul Milletvekili Osman Yağmurdereli, tedavi gördüğü hastanede vefat etti.

2009- İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, birinci "Ergenekon" davası ile Danıştaya yönelik saldırıya ilişkin davanın birleştirilmesine karar verdi.

2012 - Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Erbil'deki temaslarının ardından Kerkük'e geçti. Davutoğlu 75 yıl aradan sonra Kerkük'e giden ilk Türk Dışişleri Bakanı oldu.

3 Ağustos

1071- Selçuklu orduları, Sanduk Bey komutasında; Bizans İmparatoru Roman Diyojen'in Malazgirt ve Ahlat'a gönderdiği kuvvetleri geri çekilmeye zorladı ve daha sonra Karahas'taki savaşta Bizans güçlerini dağıttı.

1492- Cenovalı Kristof Kolomb, İspanya'nın Palos Limanı'ndan üç gemiyle Hindistan'a ulaşmak, yeni kıtalar keşfetmek amacıyla yola çıktı.

1924- Üzerlerinde "Türkiye Cumhuriyeti" yazısını taşıyan bronz 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı.

1948- Türkiye Serbest Güreş Milli Takımı, Londra Olimpiyatları'nda birinci oldu.

1954- Ünlü Fransız yazar Colette 81 yaşında öldü.

1955- Samuel Beckett'in oyunu "Godot'u Beklerken" ilk kez Londra'da sahnelendi.

1957- Tiyatro ve sinema sanatçısı Talat Artemel 56 yaşında öldü.

1960- Aralarında Genelkurmay Başkanı Orgeneral Ragıp Gümüşpala'nın da bulunduğu 235 general ve amiral, emekliye sevk edildi. (Bu işleme tabi tutulanlar, daha sonra "Eminsular" diye anıldı.) 21 Ağustos'ta 3400 subay daha emekli edildi. 23 Ağustos'ta 400 polis emekli edildi, 600'ünün yeri değiştirildi.

1977- Kıbrıs Rum yönetimi lideri Başpiskopos Makarios, kalp krizi geçirerek öldü. Spiros Kipriyanu, geçici olarak Rum yönetimi liderliğine getirildi.

1988- Sovyetler Birliği, Kızıl Meydan'a inen Alman pilot Mathias Rust'u serbest bıraktı.

2001- Lahey'deki Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırp General Radislav Kristiç'i, Srebrenica'da insanlığa karşı suç ve savaş suçu işlediği gerekçesiyle 46 yıl hapis cezasına çarptırdı.

2002- AB'ye uyum çerçevesinde kabul edilen yasayla "savaş ve yakın savaş tehdidi" dışında idam cezası kaldırıldı.

2004- "Hocaların hocası" Ordinaryüs Prof. Dr. Sulhi Dönmezer 86 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2005- Tiyatro sanatçısı Mete Sezer, karaciğer yetmezliği yüzünden Ankara'da öldü.

2006- Gazeteci Cem Şaşmaz vefat etti.

2007- İzmir Gazeteciler Cemiyeti Onursal Başkanı İsmail Sivri öldü.

2011- Mısır'ın devrik Cumhurbaşkanı Mübarek ile oğullarının yargılanmasına başlandı. Mübarek, 11 Şubat'ta istifasından bu yana ilk kez, büyük bir demir kafesin içinde sedyede yatar vaziyette mahkeme karşısına çıktı.

2012- Eski Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök, 1 Mart Tezkeresi'nin geçmesi için dönemin ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz'in kendisinden hükümete baskı yapmasını istediğini açıkladı. Özkök, "Ben baskı yapmadım. Ben düşüncelerimi arz ettim. Baskı yaparak siyasi kararı etkileme yoluna gitmedim" dedi.

2012 - Sağlık Bakanlığı, dolum tesislerinde uygunsuzluk tespit edilen 15 damacana su markasını teşhir etti.

2012- Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Suudi Arabistan tarafından hazırlanan ve Türkiye'nin de bulunduğu bazı ülkeler tarafından kurul üyelerine dağıtılan Esed'i istifaya çağıran Suriye karar tasarısını kabul etti.

4 Ağustos

1683- Dom Perignon, şampanyayı üretti.

1791- Osmanlı- Avusturya devletleri arasında Ziştovi Barış Antlaşması imzalandı.

1875- Danimarkalı masal yazarı H.C. Andersen, Kopenhag'da öldü.

1914- İngiltere'nin Almanya'ya savaş ilan etmesiyle I. Dünya Savaşı başlamış oldu.

1922- Enver Paşa, Türkistan'da şehit edildi.

1958- IMF'nin baskısıyla yüksek devalüasyona gidildi. Türk Lirası, dolara göre 2.80 liradan 9.45 Türk Lirası'na çıkarılarak devalüe edildi.

1983- İtalya'da ilk kez bir sosyalist, Sosyalist Parti Genel Sekreteri Bettino Craxi, başbakanlık görevine getirildi.

1986- Emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya, hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle mal varlığını açıkladı.

1988- Samsun ve Sinop sahillerine, zehirli oldukları bildirilen çok sayıda varil vurdu.

1993- Ressam Sabri Berkel öldü.

1996- Enver Paşa'nın naaşı İstanbul'a getirildi ve Hürriyeti Ebediye Tepesi'ne gömüldü.

2005- Türk sinemasının emektar senaristlerinden Safa Önal, filme çekilmiş 395 senaryosuyla Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi.

2006- İstanbul Devlet Tiyatrosu sanatçısı Zekai Müftüoğlu vefat etti.

2008- Rus yazar Aleksandır Soljenitsin 89 yaşında öldü.

2010- Şili'de bir bakır madeni çöktü, 33 madenci yerin 700 metre altında mahsur kaldı. Hayatta oldukları belirlenen madenciler yaklaşık iki ay süren yaşatma ve kurtarma çalışmalarının ardından 13 Ekim'de yer altından çıkarıldı.

2012 - Türk sinemasının önemli yapıtlarına imza atan yönetmen Metin Erksan, İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede 83 yaşında vefat etti. - Ankara